Veelgestelde vragen

Er is veel informatie over de RES in het algemeen en de RES Achterhoek. We hebben de informatie hieronder geclusterd, zodat bepaalde informatie en vragen beter te vinden zijn.

RES Gespreksassistent
NP RES heeft de RES-gespreksassistent ontwikkeld: een webapp die je op uw telefoon of tablet kunt zetten en op uw PC kunt bekijken. Hier kunt u feiten checken en antwoorden vinden op veelgestelde vragen. De gespreksassistent geeft per thema korte en bondige informatie, aangevuld met achtergrondinformatie via een ‘lees meer’. Neem vooral een kijkje bij de Gespreksassistent als uw vraag hier niet wordt beantwoord. Hier vind je de Gespreksassistent. 

De informatie is vast niet volledig, daarom vullen de 'Veelgestelde' vragen graag aan met uw hulp. 
Mist u informatie of heeft u een vraag die er niet bij staat? Mail dan naar info@resachterhoek.nl en wij reageren zo snel mogelijk. 

 

Het opwekken van 35 TWh geldt alleen voor opwekking op land in 2030. Daarnaast zet het Rijk in op Wind op zee op energiebesparing en op innovatie. Hiermee wil het Rijk haar tussendoelstelling voor 2030 bereiken. Na 2030 is mogelijk nog meer nodig.

De inwoners van de stad dragen niet bij aan de compensatie van de inwoners in het landelijk gebied. Op projectniveau worden afspraken gemaakt over compensatie, mede-eigenaarschap, vergoedingen voor schade, etcetera.

De RES richt zich hier niet op. Het is aan marktpartijen om te beslissen welke bedrijven meewerken aan de realisatie van zonne- en windparken.

Tijdens de 'eerste' coronacrisis (voorjaar 2020) hebben de partners van RES Achterhoek zoveel mogelijk online doorgewerkt aan de concept-RES. Helaas konden destijds veel participatiebijeenkomsten niet doorgaan vanwege het te korte tijdsbestek om alles online te organiseren. 

In het proces naar de RES 1.0 (aug 2020 - okt 2021) worden alle participatiebijeenkomsten online georganiseerd, waardoor corona geen impact meer heeft op de voortgang.

Meer over het proces RES 1.0 >>

 

In het Klimaatakkoord is opgenomen dat men streeft naar minimaal 50% lokaal eigendom. Dat betekent dat 50% van de parken in eigendom is van lokale partijen (inwoners, lokale bedrijven, maatschappelijke organisaties, etc.). Of dit gaat lukken hangt natuurlijk af van de investeringsbereidheid van de inwoners, lokale bedrijven en maatschappelijke organisaties. Daarnaast wordt gekeken of er koppelkansen zijn in het gebied: andere opgaven worden meegenomen in de uitvoering. Ook kan er gewerkt worden aan een gebiedsfonds voor de omgeving, kunnen er afspraken worden gemaakt met de omgeving over korting op de stroomprijs en andere zaken. Gemeenten onderzoeken hoe zij de 50% lokaal eigendom kunnen opnemen in hun beleid. Er is een factsheet gemaakt waarin e.e.a. is toegelicht. Meer hierover >>

Het bouwen van woningen en het opwekken van duurzame energie zijn ontwikkelingen die ruimte vragen. Het is belangrijk om deze zoveel mogelijk te combineren. Bijvoorbeeld door zonnepanelen op daken te plaatsen.

Inmiddels zijn mogelijke combinaties, die we koppelkansen noemen, in kaart gebracht >> 

De RES Achterhoek verstuurt eens in de ca. zes weken een nieuwsbrief. Aanmelden hiervoor kan via deze link >> 

Houd daarnaast ook deze website in de gaten. Het is mogelijk om bij de verschillende rubrieken (Nieuws, Agenda) een notificatie in te stellen om direct een update te ontvangen. 

Om energieneutraal te zijn in 2030, en om voldoende bij te dragen aan de gevraagde 35 TWh, moet de Achterhoek nog veel meer energie gaan besparen én duurzame energie gaan produceren. We gaan door met onze voorgenomen plannen en zetten tegelijkertijd de RES in als instrument om de routekaart te versterken. Met de RES benutten we dus kansen en mogelijkheden voor de energie-ambities in de Achterhoek. Én dragen we bij aan de landelijke opgave uit het Klimaatakkoord.

Meer over het RES-proces >> 

Het Akkoord van Groenlo gaat, in tegenstelling tot de RES, ook over energie besparen. De opgave voor energieopwekking uit het Akkoord van Groenlo is gelijk aan de opgave zoals is opgenomen in de concept-RES (1,35 TWh). De ontwikkeling van de RES draagt bij aan het behalen van het Akkoord van Groenlo. Bekijk ook deze uitleg >>

De Achterhoek heeft ook een eigen energie-ambitie waar al jaren hard aan gewerkt wordt: ‘Achterhoek energie neutraal in 2030’. Deze ambitie kwam voor uit het Akkoord van Groenlo in 2009 en 2013. In 2016 hebben de samenwerkende gemeenten de handen ineen geslagen en  gezamenlijk een Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek (RUA) opgesteld. Daarnaast worden de Achterhoekse energie-ambities versterkt door het Gelders Energie Akkoord uit 2015 (GEA). 

Een van de projecten van de RUA was het opstellen van het Achterhoeks Koersdocument voor Duurzame Energie (ruimtelijk kader duurzame energie Achterhoek). Dit was voor gemeenten de basis voor hun eigen beleid duurzame energieopwekking en ambities dat samen met stakeholders en inwoners tot stand is gekomen.

Eigen energie-ambities stevige basis voor de RES Achterhoek
Uit het duurzame beleid en de ambities van elke gemeente zijn al veel succesvolle projecten gerealiseerd voor het opwekken van energie via zon (zonnepanelen) en wind (windmolens). En er staat ook nog diverse projecten op de planning.

Dit bij elkaar opgeteld levert al behoorlijk wat TWh op, wat meetelt in het uiteindelijke RES-bod.

Bovenstaande uitleg is ook weergegeven in een handige visual >> 

In eerste instantie wordt voor de RES bekeken waar het opwekken van zonne- of windenergie fysiek mogelijk is, beleidsmatig mogelijk is en waar mogelijkheden zijn voor aansluiting op het elektriciteitsnet. Daarna wordt de wenselijkheid op mogelijke locaties met meerdere belanghebbenden besproken. Ook inwoners worden hierover geraadpleegd.

De ontwikkelingen die in de RES worden beoogd moeten passend zijn in de nationale omgevingsvisie (NOVI).

Dit wordt voorkomen doordat de gemeenteraden, provinciale staten en het algemeen bestuur van de waterschappen uiteindelijk besluiten over de RES. Zij moeten beoordelen of de afweging tussen verschillende belangen uiteindelijk goed genoeg gedaan is. Hiermee controleren zij het proces.

Het niet-aantrekken van energie-intensieve industrie is geen onderwerp in de RES. Het (sociaal)-economische beleid en ruimtelijk beleid van een gemeente zijn sporen waarin dit thema wordt afgewogen. In de RES komt te staan hoe de regio de productie van duurzame energie wil bevorderen en wordt niet gekeken naar specifieke verbruikers.

Het bod voor de productie van 1,35 TWh elektriciteit is identiek aan het streven voor de productie van in het oude energieakkoord in de Achterhoek, het Akkoord van Groenlo. Met de RES wordt dus de bestaande ambitie bevestigd.

Gezien de klimaatontwikkeling is een ambitie om in 2030 al energieneutraal te zijn zeker verstandig, wachten op nieuwe technologische ontwikkelingen is daarbij helemaal niet wenselijk. Dit duurt te lang. Of het haalbaar is, is de vraag. Er moeten nog grote stappen worden genomen en er staan nog veel uitdagingen in de weg, maar dit ontslaat ons niet van de maartschappelijke opgave om ons in te zetten om onze ambitie te behalen.

Dat laatste heeft als nadeel dat het mogelijk is dat alle windmolens op de gemeentegrenzen komen te staan. Dit moet nog worden bepaald. Lees verder >>

Alles wat hierover bekend is staat in de concept-RES. 

Gemeenten hebben al een eigen beleid voor het opwekken van duurzame energie. Op basis van dit beleid kunnen zij besluiten om de plannen door te ontwikkelen. De plannen moeten dan een plek in de RES krijgen.

 

De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk hebben de gezamenlijke verantwoordelijk voor de RES Achterhoek.

Ze stemmen samen af hoeveel TWh ze als regio bij gaan dragen aan de landelijke opgave van 35 TWh. Dat doen ze in samenwerking met inwoners en stakeholders (in aanloop naar de RES 1.0), onder het motto ‘Samen d’ran’. 

Voor de Achterhoek niets nieuws; de regio werkt al jaren aan de gezamenlijke energie-ambitie 'Achterhoek centraal in 2030.' De energietransitie gaat immers verder dan de gemeentegrens.

Denk bijvoorbeeld aan natuurgebieden, industrie, landbouwgronden, (snel)wegen en recreatiegebieden die overlap hebben. Of aan de netwerken waar we gebruik van maken. Soms zichtbaar boven de grond (hoogspanningsleiding en transformatorhuisjes), maar ook onder de grond, zoals een warmtenet. Voor het gebruik hiervan zijn gemeenten ook afhankelijk van elkaar en/of werken samen.

De RES-regio's zijn ingedeeld op verschillende factoren. Bijvoorbeeld energieverbruik, inwoneraantal, bestaande samenwerkingsverbanden en het elektriciteitsnetwerk. Friesland en Groningen zijn bijvoorbeeld veel minder dichtbevolkt dan Gelderland (respectievelijk 194, 251 en 417 inwoners per vierkante kilometer). Daarbij bestonden in Gelderland al bestaande samenwerkingsverbanden, zoals de Cleantech Regio en Regio Achterhoek.

Ook de Achterhoek is een RES-regio. De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk staan samen voor de uitdaging om te onderzoeken hoeveel de regio aan TWh bij kan dragen aan de landelijke doelstelling van 35 TWh duurzame energie in 2030. Dit doen ze in samenwerking met stakeholders, inwoners, provincie Gelderland, netbeheerder Liander en Waterschap Rijn en IJssel onder het motto ‘Samen d’ran’.

De samenwerkende gemeenten zien de RES ook als middel om kansen en mogelijkheden te benutten voor de eigen energie-ambitie: Achterhoek energieneutraal in 2030. Aan deze ambitie wordt binnen de regio al jaren hard gewerkt. Meer hierover >> 

Lokale, duurzame initiatieven kunnen gewoon doorgaan. Heel graag juist, want als iedereen bijdraagt, bereiken we samen meer. We juichen als RES dan bijvoorbeeld ook de campagne 'Iedereen doet wat' erg toe!

Juridische status RES 1.0
De concept RES heeft geen juridische status. Er kunnen dan ook geen rechten of plichten aan worden ontleend. De RES 1.0 wordt in 2021 voorgelegd aan de betrokken gemeenteraden, Provinciale Staten en leden van het algemeen bestuur van het waterschap van de RES-regio. Als zij hun akkoord geven op de RES, dan wordt de RES 1.0 zelfbindend voor die overheid en heeft het daarmee de status van een beleidsstuk. Tegen die tijd kan de RES effect hebben op lokale initiatieven.

Op 17 juni 2020 is de concept-RES Achterhoek openbaar gemaakt na instemming van alle colleges en het dagelijks bestuur van Waterschap Rijn en IJssel. Gedeputeerde Staten van provincie Gelderland besluiten hierover op 30 juni 2020. 

De Achterhoek ernaar streeft om 1,35 TWh bij te dragen aan landelijke opgave van 35 TWh in 2030. Bekijk de concept-RES Achterhoek >> 

 

 

Nederland wil zich aan de internationale klimaatafspraken houden. We hebben het akkoord van Parijs getekend in 2015 en in het regeerakkoord opgenomen dat de energietransitie één van de belangrijke opgaves voor de komende jaren is. Op 28 mei 2019 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Klimaatwet. Hierin staat de doelstelling om 49% minder CO2 uit te stoten in 2030 ten opzichte van 1997, in 2050 moet dit 95% minder zijn.

De energieregio’s hebben hierin hun deel, ook de Achterhoek. Daarom moeten de regio’s hun bijdrage aan de landelijke opgave bekend maken in een eerste versie van de RES: de concept-RES. Doelstelling is dat alle 30 energie-regio’s met elkaar de landelijke opgave van 35 TWh invullen. Lukt dit niet, dan moet de nog resterende opgave door de 30 regio’s onderling verdeeld worden. Als de regio’s niet zelf tot een verdeling komen zal daarvoor een landelijke verdeelsystematiek worden toegepast. Met andere woorden, de energieregio’s kunnen nu zelf keuzes maken vanuit samenwerking en mogelijkheden. Zonder RES zal het Rijk die maken.

Nederland heeft meer duurzame energie nodig om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Het Rijk geeft er de voorkeur aan regio's zelf te laten beslissen waar ze op hun grondgebied duurzame energie kunnen produceren. Indien regio's daar onvoldoende in slagen, zal het rijk waarschijnlijk inderdaad meer sturend gaan optreden.

Op dit moment wordt 0,13 TWh elektriciteit al op grootschalige wijze duurzaam opgewekt in de Achterhoek. Er zijn concrete plannen voor 0,14 TWh. Daarnaast wordt gewerkt aan de besparingsopgave. Agem speelt daar met diverse projecten een belangrijke rol in.

Studie naar energiecijfers
De huidige cijfers van reeds behaalde energieopwek zijn via een Energie Transitie Model (ETM) omgerekend naar de landelijke gehanteerde eenhedens, zogenaamde TerraWatt hour. Dit geeft een beter en reëler inzicht in de huidige stand van zaken van de energietransitie in de Achterhoek. Hoeveel TWh kan de Achterhoek in totaal nog opwekken, waar en binnen welk termijn. Het consortium Over Morgen & Agem voerde deze studie uit.

Ruimtelijke studie
In deze studie is in kaart gebracht waar mogelijkheden zijn voor opwek van duurzame energie en warmte. De (on)mogelijkheden van het elektriciteitsnetwerk zijn hierbij belangrijk. Daarom wordt er nauw samengewerkt met netbeheerder Liander. Er is overigens ook gekeken naar het benutten van kansen en mogelijkheden die bijdragen aan andere duurzame (beleids)doelen, zoals natuurontwikkeling of kringlooplandbouw. Het consortium H+N+S, Bugelhajema & AGEM voert deze studie uit.

Het opstellen van een bod (hoeveelheid TWh dat de Achterhoek wil bijdragen aan de landelijke opgave van 35 TWh) voor de concept-RES is een bestuurlijke keuze. 

Hoe en waar dit bod in de Achterhoek ingevuld gaat worden, is een keuze die we samen met inwoners en stakeholders maken. Dit wordt opgepakt in de aanloop naar RES 1.0. In de concept-RES nemen we dus nog niet op wáár de duurzame energie opgewekt gaat worden, alleen de hoeveelheid duurzame energie.

Goed om te weten: stakeholders en inwoners zijn nauw betrokken zijn geweest bij het bestaande beleid voor inpassing van duurzame energieopwekking binnen de eigen gemeenten. De resultaten hiervan vormen de basis voor de concept RES. 

Meer over participatie >> 

De RES is een samenwerkingsverband van 8 Achterhoekse gemeenten, provincie Gelderland, Waterschap Rijn en IJssel en netbeheerder Liander. Er is geen zelfstandige organisatie ‘RES’. ‘De RES’ heeft daarmee geen enkel democratisch mandaat. De gemeenteraden, Provinciale Staten en het Algemeen Bestuur van het Waterschap moeten als democratisch gekozen organen besluiten over de 3 inhoud van hun Regionale Energiestrategie. Het zijn deze organisaties de samen de Regionale Energiestrategie opstellen. Lees verder >>

Koppelkansen zijn kansen voor andere maatschappelijke thema's die ontstaan bij het opwekken van duurzame energie. Bijvoorbeeld met de opbrengsten van duurzame energieopwekking gemeenschappelijke voorzieningen te ondersteunen. Een lijst van al in kaart gebrachte koppelkansen staat hier >>

Er zijn in de RES (nog) geen geschikte gebieden/zoekgebieden in de Achterhoek gedefinieerd.

De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk hebben de gezamenlijke verantwoordelijk voor de RES Achterhoek. Als partners van de RES Achterhoek stemmen ze samen af hoeveel TWh ze als regio bij gaan dragen aan de landelijke opgave van 35 TWh. Dat doen ze in samenwerking met stakeholders, provincie Gelderland, netbeheerder Liander en Waterschap Rijn en IJssel onder het motto ‘Samen d’ran’. In aanloop naar de RES 1.0 worden ook inwoners betrokken.

De partners worden gefaciliteerd, geadviseerd en begeleid door een projectorganisatie >> 

 

 

 

 

Lees hier van wie de opdracht van de RES komt en wie daar uitvoering aangeeft. 

 

Voor het ontwikkelen van de RES wordt op regionaal niveau naar ruimte gezocht voor grootschalige opwek van duurzame energie.

Meer informatie hierover is te vinden via energieloket van de Achterhoek: Agem

Windturbines worden veelal voor 25 jaar maximaal vergund. Daarna moeten ze verwijderd worden door de exploitant.

De 1,35 TWh is gelijk aan de afspraken die de Achterhoekse gemeenten hebben gemaakt met het Akkoord van Groenlo in 2013. Deze hoeveelheid is onvoldoende om aan de eigen Achterhoekse energievraag te voldoen indien massaal wordt overgestapt naar warmtepompen.

Voor het ontwikkelen van de RES worden afspraken uit het landelijke Klimaatakkoord regionaal ingevuld met betrekking tot het grootschalig opwekken van duurzame energie met zon en wind en het benutten van warmte die in de regio aanwezig is.

Het ontwikkelen van de RES gebeurt naast de productie van duurzame energie door bijvoorbeeld windturbines op zee en andere lange termijn oplossingen. Er worden dus geen andere manieren van duurzame energie-opwek, zoals kernenergie of biomassa, meegenomen.

Wellicht worden via andere (klimaat)programma's ook andere manieren van duurzame energie-opwek onderzocht en/of door gemeenten zelf. 

Goed om te weten: de RES gaat dus niet over energiebesparing, kleinschalig zon-op-dak en overige duurzame maatregelen. 

Met de RES worden afspraken uit het landelijke Klimaatakkoord ingevuld. Deze afspraken houden in dat voor de productie van duurzame energie door windturbines of zonnepanelen per RES-regio (30 regio’s in totaal) voor het eigen grondgebied wordt nagegaan hoe en waar de toekomstige productie van duurzame energie het beste kan plaatsvinden. Binnen dit kader wordt de RES ontwikkeld. Dit naast de productie van duurzame energie door bijvoorbeeld windturbines op zee en andere lange termijn oplossingen. Hieronder valt de optie ‘kernenergie’ die op landelijk niveau weer in beeld lijkt te komen. Goed om te weten: de RES gaat dus niet over energiebesparing, kleinschalig zon-op-dak en overige duurzame maatregelen. 

Strikt genomen is het bod een concept-bod omdat het in de concept-RES Achterhoek is opgenomen. Omdat het bod een 1 op 1 doorvertaling is van bestaand beleid in de Achterhoek wordt hier naar verwachting echter niet van afgeweken.

Deze hoeveelheid is gebaseerd op aannames in het Akkoord van Groenlo. Bij de doelstelling om energieneutraal te zijn in de gebouwde omgeving en een aanname over het verloop van energiebesparing hoorde deze hoeveelheid van energieopwekking.

Ja, Op opgave is om met elkaar de doelstelling te halen. Lees verder >> 

Het bod van 1,35 TWh is gebaseerd op de huidige Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek (RUA). Daarin hebben de raden van de Achterhoekse gemeenten commitment gegeven om 1,35 TWh aan duurzame energieopwekking te faciliteren. Voor het ontwikkelen van de RES is besloten om vast te houden aan dit beleid.

Bekijk deze visuele toelichting >> 

De concept-RES Achterhoek is op 17 juni 2020 openbaar gemaakt en gepubliceerd via deze website. Bekijk 'm hier >> 

Bij een lager bod dan 1,35 TWh gaat de Achterhoek voorbij aan haar eigen beleid. Er is gekozen om aan de koers uit de Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek vast te houden.

In totaal moet in 2030 in Nederland 35 TWh aan duurzame energie worden opgewekt. Dit zijn ca. 5400 windmolens, 45.000 hectare zonnepanelen of een combinatie daarvan. Elke regio (30 in totaal) levert daar een bijdrage aan.  

In onze concept-RES staat hoeveel duurzame energie in TWh de Achterhoek wil en kan opwekken van die 35 TWh. Dat is afhankelijk van verschillende factoren. Enerzijds hebben we als basis onze eigen energie-ambities: de Achterhoek energieneutraal in 2030 en het Gelders Energie Akkoord (GEA) dat in 2030 55% minder CO2 -uitstoot wil. Anderzijds is onze bijdrage een afweging van factoren als beschikbare ruimte, landschap en mogelijkheden voor alternatieve energie als biomassa of zon op dak, etc.

De hoeveelheid TWh die we opnemen in de concept-RES, noemen we ‘het bod’. Het bod in de Achterhoek is een bestuurlijke keuze. Hoe en waar dit bod in de Achterhoek ingevuld gaat worden, is een keuze die we samen met inwoners en stakeholders maken. Dit wordt opgepakt in de aanloop naar RES 1.0. In de concept RES nemen we dus nog niet op wáár de duurzame energie opgewekt gaat worden, alleen de hoeveelheid duurzame energie.

Naast het opwekken van duurzame elektriciteit door zon en wind, is ook de opwek van duurzame warmte een thema in de concept RES. Er wordt in kaart gebracht welke duurzame warmtebronnen in de regio beschikbaar zijn, wat de totale warmtevraag is en welke mogelijkheden er zijn voor transport van warmte.

Bekijk de concept-RES Achterhoek >> 

In de rapportages van de RES kun je vaak het begrip: 'harde pijplijn' voorbij zien komen. Volgens het begrippenkader dat NP-RES hanteert, is dat het product van de slagingskans en de energieopbrengst. Zo wordt de slagingskans (of realisatiegraad) groter naarmate het project zich verder in het ontwikkelingstraject bevindt en telt het dus meer mee in de doelrealisatie. In het opbrengstgetal van de harde pijplijn zit deze slagingskans verdisconteerd (opbrengst maal slagingskans afhankelijk van de fase waarin het project zich bevindt). De 'harde pijplijn' is de best guess op basis van de kennis van nu.

Nee, netbeheerder Liander is slechts een van de partijen die de Regionale Energiestrategie ontwikkelen.

Projectontwikkelaars kiezen het liefst die locaties binnen de door gemeenten opengestelde gebieden waar de aansluitkosten op het netwerk zo laag mogelijk zijn. 

Anders dan enkele kleinere aanpassingen is die kans niet zo groot. Door het huidige gemeentelijke beleid zij initiatieven op veel locaties mogelijk. Dat maakt het voor netbeheerder Liander lastig om proactief te investeren in onderstations.

De plannen uit de RES zorgen dat ons energienet voor gas, elektriciteit en warmte in korte tijd flink verandert. Er is forse uitbreiding en aanpassing van onze energienetten nodig om nu en in de toekomst te zorgen dat energie voor iedereen beschikbaar en toegankelijk is.

De uitdaging is een balans te vinden tussen de snelheid waarmee het netwerk uitgebreid kan worden, de kosten, de ruimte die het inneemt, de benodigde vakkennis en arbeidskracht en de wensen van inwoners en bedrijven. Samen met de netbeheerders zoeken de 30 energieregio’s naar die balans. 

Bekijk de animatie over de impact van de RES op het energienet en lees daaronder hoe netbeheerder Liander zich voorbereid op de energietransitie >> 

Keuzes in de energietransitie worden op basis van diverse criteria gemaakt, dus niet alleen economische. Ook beschikbare ruimte, ruimtelijke kwaliteiten, argumenten van inwoners, mogelijke koppelingen aan andere ontwikkelingen zoals bestrijding van de droogte en agrarische transitie bepalen keuzes in de energietransitie.

Dit is afhankelijk van meerdere factoren, zoals regionale keuzes rond de efficiëntie van het energiesysteem en wet- en regelgeving over bijvoorbeeld energietarieven. Kosten worden concreter inzichtelijk naarmate de RES concreter wordt en er bijvoorbeeld denkrichtingen kunnen worden doorgerekend.

Het realiseren van de windturbines en zonne-velden is op dit moment afhankelijk van de SDE-subsidie die het Rijk aan initiatiefnemers verschaft om hun plannen te kunnen realiseren. Mogelijk is dit in de toekomst niet meer nodig.

Het RES-proces wordt deels gefinancierd vanuit het Rijk. Ook de provincie betaalt mee aan de totstandkoming van de RES. De gemeenten stellen ambtelijke uren beschikbaar.

Kosten zijn (ook) een criterium op basis waarvan alternatieven voor de toekomstige energievoorziening via wind en zon worden verkend. Maar ook onder meer landschap, snelheid van realisatie van duurzame energie en andere criteria spelen een rol. In de uiteindelijke keuze voor een alternatief kan het zijn dat de kosten wat betreft netwerkinvesteringen hoger zijn dan strikt noodzakelijk, omdat het alternatief andere voordelen bevat die voor de Achterhoek die belangrijker worden geacht.

De overheid is verantwoordelijk voor de financiering van de RES in vorm van uren en financiën. Er wordt op geen enkele manier geld of andere vormen van giften/diensten/leningen of andere bezoldigingen aangenomen bij het opstellen van de RES.

De gemeente Berkelland is mede bestuurlijk verantwoordelijk voor de inhoud van de RES Achterhoek als een van de eiganaren in dit samenwerkingsverband. 

Met de ontwikkeling van de RES worden de nieuwste inzichten in het opwekken van duurzame energie bijeengebracht en vertaald naar mogelijk beleid. Het is aan de gemeenten, de provincie en het waterschap om te besluiten over doorvertaling van de inzichten in de RES naar eigen beleid.

De RES zal invloed hebben op alle gemeenten; elke gemeente zal naar verhouding een reële en realistische bijdrage leveren. 

Omdat de ruimtelijke kwaliteit van ons landschap bepalend is en de mogelijkheden en beperkingen per gemeente verschillen, zijn de concrete gevolgen voor iedere gemeente echter anders. 

En daarbij kennen de (eigen) energie-ambities en de energietransitie geen gemeentegrenzen. Wat in de ene gemeente gebeurt, heeft ook invloed op een buurgemeente. We delen dus de lasten en de lusten. 

Op rijksniveau zal worden aangeven hoe is om te gaan met juridische uitspraken die invloed hebben op het nationaal programma RES. Bij het ontwikkelen van de Achterhoek wordt daaraan gehouden.

Dat zal iedere gemeente op haar eigen wijze doen voor al lopende projecten.

De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk hebben de gezamenlijke verantwoordelijk voor de RES Achterhoek. Ze stemmen samen af hoeveel TWh ze als regio bij gaan dragen aan de landelijke opgave van 35 TWh. Dat doen ze in samenwerking met inwoners en stakeholders (in aanloop naar de RES 1.0), provincie Gelderland, netbeheerder Liander en Waterschap Rijn en IJssel onder het motto ‘Samen d’ran’. Dit is één van de vier kernwaarden die de visie van de Achterhoek op de RES weergeeft.

Als Achterhoek hebben we al eerder een gezamenlijke energie-ambitie afgesproken: energieneutraal in 2030. Ook de RES pakken we we als regio samen aan, onder het motto 'Samen d'ran. 

Niet elke gemeente heeft echter dezelfde wensen en mogeijkheden voor grootschalige opwek van duurzame energie. Daarom kijken we voor de RES hoe elke gemeente een realistische bijdrage kan leveren. 

Dat betekent dat ene gemeente meer mogelijkheden en draagvlak zal hebben voor windmolens de andere gemeente ruimte heeft voor het opwekken van zonne-energie. Elke gemeente levert dus een bijdrage, afgestemd op kansen en wensen die daar spelen. 

Het is mogelijk dat de raden anders besluiten. In feite betekent dit dat de RES terug moet naar de tekentafel. We proberen in het proces om tot de RES 1.0 te komen dit te voorkomen door raadsleden in het proces te betrekken.

In de RES Achterhoek wordt niet ingegaan over het specifieke beleid van gemeenten. De gemeenten zijn uiteindelijk altijd zelf eigenaar van hun eigen beleid. Als u het specifieke huidige beleid van een gemeente wilt weten dient u contact op te nemen met die gemeente. Momenteel zijn er geen zoekgebieden onderzocht voor de RES in de Achterhoek.

Dat laten we over aan JongRES Achterhoek. Deze club mensen staat overigens los van de partners en de projectorganisatie die de RES Achterhoek ontwikkelen. Wel wordt er  samengewerkt en met elkaar afgestemd. 

De RES is een regionaal proces. Het betrekken van scholen is vooral een gemeentelijke aangelegenheid. Wellicht gaat JongRES Achterhoek hierin nog een rol spelen, maar dat is aan hen.

JongRES is ook actief in de Achterhoek en zal eigen activiteiten organiseren om jongeren te betrekken en hun meningen te peilen. Het is aan de gemeenteraden dit mee te nemen in de besluitvorming.

Op woensdagavond 14 oktober 2020 vond een online inwonersbijeenkomst plaats over wind- en zonne-energie in de Achterhoek. Doel van de bijeenkomst was om inwoners te informeren over de energietransitie, het opwekken van duurzame energie en de Regionale Energiestrategie (RES) Achterhoek. Komende jaren gaat hierdoor veel veranderen in het landschap en hoe we omgaan met energie. Vroeg of laat raakt dit iedereen. Zo’n 140 inwoners bekeken de live-uitzending, stelden vragen en gaven hun mening op zes stellingen.

Niet alle kijkersvragen konden beantwoord worden tijdens de uitzending.  De antwoorden op de kijkersvragen die gaan over de energietransitie, duurzame energie en de RES Achterhoek zijn hieronder beantwoord in zeven categoriën.

Vragen die betrekking hebben op lokaal niveau (bijvoorbeeld over wind- of zonneparken) zijn hierin niet meegenomen; hiervoor kunt u terecht bij uw gemeente. 

Het beantwoorden van de vragen is zo zorgvuldig en volledig mogelijk gedaan. Mocht u nog (aanvullende) vragen hebben of is uw vraag niet of onvoldoende beantwoord? Stuur dan een mail naar info@resachterhoek.nl. 

Overige vragen en antwoorden

Zijn er plannen om het gedecentraliseerd bouwen weer naar de landelijke overheid te halen? In hoeverre worden deze lokale plannen daar dan in de toekomst in meegenomen?

De RES Achterhoek heeft geen invloed of inzicht in beleid die de Rijksoverheid wel of niet gaat instellen.

Wat kan er worden gedaan om vermindering van het energieverbruik te bevorderen?

Gemeenten kunnen energiebesparing niet verplichten bij inwoners en bedrijven. Energiebesparing is, tot nu toe, iets wat ondernemers en inwoners zelf moeten oppakken. De gemeenten geven daarbij wel zo veel als mogelijk het goede voorbeeld. Daarnaast stimuleren en faciliteren gemeenten de inwoners en bedrijven die aan de slag willen met concrete programma's en projecten die bijdragen aan het besparen van energie.

Hoe komt de energiebesparing van gas tot uiting in het bod van de RES van 1,35TWh?

Het is niet duidelijk wat wordt bedoeld met 'de energiebesparing van gas'.

Zover mij bekend zijn warmtenetten een verplicht onderdeel van de RES (oplossingen): meestal uitgaande van voeding vanuit verbrandingsovens. Met meer circulair zal daar (veel) minder vandaan kunnen komen. Welke overwegingen worden hierin meegenomen?

Meer informatie hierover kunt u vinden in hoofdstuk 7 van de concept-RES. Bijvoorbeeld op pagina 41 kunt u meer lezen over de invulling van de warmtevraag door warmtenetten in de Achterhoek. Aandacht geven aan het warmtevraagstuk wordt vanuit rijksniveau aanbevolen, het realiseren van warmtenetten niet.

Waarom zijn er in Gelderland meerdere RES-gebieden en in Groningen en Friesland maar één RES?

De RES-regio's zijn ingedeeld op verschillende factoren. Bijvoorbeeld energieverbruik, inwoneraantal, bestaande samenwerkingsverbanden en het elektriciteitsnetwerk. Friesland en Groningen zijn bijvoorbeeld veel minder dichtbevolkt dan Gelderland (respectievelijk 194, 251 en 417 inwoners per vierkante kilometer). Daarbij bestonden in Gelderland al bestaande samenwerkingsverbanden, zoals de Cleantech Regio en Regio Achterhoek.

We zijn in Nederland al tientallen jaren bezig met windmolens en zonnepanelen. Zijn er Nederlandse (onderzoeks-)rapporten bekend waaruit blijkt hoeveel het brandstofverbruik in die periode is gedaald?

Wij zijn momenteel niet in bezit van rapporten die op dit specifiek onderwerp onderzoek hebben gedaan. Er is tussen beiden ook geen directe relatie.

Is het ook de bedoeling om samen te werken met Duitsland? Om kennis te delen, maar vooral ook energie te delen. Duitsland is al verder met het opwekken van duurzame energie en ik kan me goed voorstellen dat Duitsland behoefte heeft aan veel 'piekenergie' gezien hun zware industrie.

Op Nederlandse schaal zijn er vast vormen van samenwerking en zijn (transport) elektriciteitsnetwerken met elkaar verbonden.

Hoe ver kan men slimme software inzetten om de beschikbare energie duurzaam in te zetten?
Moet er dan een extra kastje in de meterkast of iets dergelijks?

De eerste concepten zijn hiervoor al op de markt, denk aan een slimme laadpaal die pas gaat laden als er zonne-energie wordt opgewekt met eigen zonnepanelen.

Wat wordt bedoeld met koppelkansen?

Koppelkansen zijn kansen voor andere maatschappelijke thema's die ontstaan bij het opwekken van duurzame energie. Bijvoorbeeld met de opbrengsten van duurzame energieopwekking gemeenschappelijke voorzieningen te ondersteunen. Een lijst van al in kaart gebrachte koppelkansen staat hier >>

Een realistische RES zal eerder worden gehonoreerd door het Nationaal Plan Bureau dan een RES uit een regio waarvan je denkt - hier ontbreekt de sense of reality... Hoe wordt hier over gedacht?

Het PBL (planbureau voor de Leefomgeving) beoordeelt niet de ‘sense of reality’.  Het is aan de RES-regio om een plausibele, haalbare RES op te stellen.

Waarom gaan er nu plannen door met uitvoering terwijl het ontwikkelen van plannen met de RES nog bezig is?

Gemeenten hebben al een eigen beleid voor het opwekken van duurzame energie. Op basis van dit beleid kunnen zij besluiten om de plannen door te ontwikkelen. De plannen moeten dan een plek in de RES krijgen.

Hoe denkt de RES Achterhoek over route 35 van het Nationaal Programma RES?

Route 35 is niet meer van belang omdat alle 30 RES-regio’s bij elkaar ruim meer dan de 35 TWh landelijk hebben geboden. Het vraagstuk ‘Wat als de regio’s samen minder bieden dan 35TWh?’ is niet meer aan de orde.

Als Achterhoek hebben we dan de HAN erbij gehaald, maar dichtbij zit in Twente een Technische Universiteit.
Hoe is de samenwerking hiermee?

Er is tot nu toe nog geen contact geweest tussen de RES Achterhoek en de Technische Universiteit Twente. Mocht dat (in de toekomst) meerwaarde hebben, dan doen we dat zeker.

Waar kunnen we meer feitelijke en cijfermatige informatie over de RES Achterhoek vinden?

Alles wat hierover bekend is staat in de concept-RES en de website.

Vragen en antwoorden m.b.t de concept-RES Achterhoek

Vraag

Antwoord

Hoe is men gekomen tot het regionale ' bod' van 1,35 TWh? Waarop is dat gebaseerd?

Het bod van 1,35 TWh is gebaseerd op de huidige Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek. Daarin hebben de raden van de Achterhoekse gemeenten commitment gegeven om 1,35 TWh aan duurzame energieopwekking te faciliteren. In de RES is besloten om vast te houden aan dit beleid.

Volgens het Akkoord van Groenlo zou de Achterhoek in 2030 energieneutraal moeten zijn, althans voor de bebouwde omgeving. De RES is gebaseerd op de landelijke doelstellingen om energieneutraal in 2050 te zijn. Hoe staat de RES ten opzichte van het Akkoord van Groenlo?

Het Akkoord van Groenlo gaat, in tegenstelling tot de RES, ook over energie besparen. De opgave voor energieopwekking uit het Akkoord van Groenlo is gelijk aan de opgave zoals is opgenomen in de concept-RES (1,35 TWh). De RES draagt bij aan het behalen van het Akkoord van Groenlo. Bekijk ook deze uitleg >>

Frans Langeveld gaf aan dat er 1,35 TWh nodig is in de Achterhoek. Echter op basis van het verbruik in relatie tot de landelijke 35 TWh, is maar 0,50 TWh nodig. Is het concept bod niet veel te hoog?

Bij een lager bod dan 1,35 TWh gaat de Achterhoek voorbij aan haar eigen beleid. Er is gekozen om aan de koers uit de Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek vast te houden.

Wat heeft de Achterhoek (Agem) qua duurzaamheid al bereikt?

Op dit moment wordt 0,13 TWh elektriciteit al op grootschalige wijze duurzaam opgewekt in de Achterhoek. Er zijn concrete plannen voor 0,14 TWh. Daarnaast wordt gewerkt aan de besparingsopgave. Agem speelt daar met diverse projecten een belangrijke rol in.

In hoeverre mikken we op minimalisatie CO2-uitstoot en in hoeverre is de RES nog gebaseerd op het oude Energieakkoord?

Het bod voor de productie van 1,35 TWh elektriciteit is identiek aan het streven voor de productie van in het oude energieakkoord in de Achterhoek, het Akkoord van Groenlo. Met de RES wordt dus de bestaande ambitie bevestigd.

Vragen en antwoorden m.b.t de energietransitie (in de Achterhoek)

Vragen

Antwoorden

Kan energiebesparing in de industrie een alternatief zijn voor het opwekken van duurzame energie?

Nee. Er is zowel besparing in de industrie, het duurzaam opwekken van duurzame energie én vele andere maatregelen nodig om de klimaatdoelstellingen te kunnen halen.

Is het mogelijk om kerncentrales te plaatsen op plekken waar nu kolen- of gascentrales staan? Het netwerk voor verspreiding van de energie is hier al voorhanden.

Er bevinden zich geen gas en/of kolencentrales in de Achterhoek. Het is aan andere regio's om deze mogelijkheden te inventariseren

Er worden zonneparken aangelegd, maar het opslaan is het probleem. Nu zijn er ontwikkelingen van onder andere zonnepanelen met ingebouwde elektrolyse, zodat er direct waterstof "geproduceerd" wordt. Hoe flexibel worden de plannen opgesteld? Inzichten van nu (2020) zijn in 2030 zeer waarschijnlijk al weer achterhaald (als je 20 jaar terug kijkt, zie je hoe snel de ontwikkeling gaat).

Na de RES 1.0 volgt een RES 2.0, en vervolgens een RES 3.0 en verder. Er wordt adaptief beleid gemaakt, wat betekent dat de ontwikkelingen in de gaten worden gehouden en er tijdig op wordt ingespeeld.

In hoeverre is de teruglevercapaciteit van het net van Liander leidend in de RES Achterhoek?

De teruglevercapaciteit is van invloed op snelheid van realisatie en de kosten van duurzame energie. Dat is een belangrijk gegeven bij de lokalisering van zonneparken en windturbines. Ook andere criteria spelen een rol bij de locatiekeuzes. Het netwerk is daarmee niet leidend maar speelt wel een belangrijke rol.

Wat is de invloed van het opwekken van duurzame energie op de energieprijs?

Liander kan alleen spreken over de invloed van duurzame opwek op het deel van de energieprijs dat bepaald wordt door de infrastructuur. En die gaat stijgen. Maar om deze stijging behapbaar te houden werken we in de RES nauw samen om de infrastructuur slim en kostenefficiënt uit te breiden

Hoe voorkomt u dat datacenters de groene stroom gebruiken?

Dit is geen punt van aandacht in de RES.

Welke concrete plannen heeft Liander op dit moment voor de energieopslag? En in welke vorm?

Er zijn geen concrete plannen. Op dit moment mag Liander geen activiteiten verrichten op het gebied van opslag. Wel werken we aan een aantal pilots, zoals een buurtbatterij, waterstofopslag en vehicle to grid (batterijen uit elektrische auto's gebruiken).

Waar in de Achterhoek is er nog ruimte en capaciteit op het net?

We zien met name op de onderstations - waar grootschalige duurzame opwek op wordt aangesloten - nog relatief veel capaciteit beschikbaar. Deze exacte gegevens zijn hier te vinden.

Kan elektriciteit op het elektriciteitsnet worden opgeslagen?

Nee. Elke kWh die opgewekt wordt moet momen   taan gebruikt worden.

De mogelijkheden van Liander worden beperkt door het Tennet hoogspanningsnetwerk. Hoe wordt Tennet betrokken bij de RES?

We starten vanaf november met een serie online ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en lokale communicatiekanalen van via de gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. 

In hoeverre investeren netbeheerders in batterijen voor opslag?

Niet, want dit is wettelijk nog niet toegestaan. Wel werken we aan pilots.

Wat is precies de definitie van duurzame energie? Is dat alleen energie opgewekt zonder CO2-uitstoot?

Hernieuwbare energie, ook wel duurzame of groene energie genoemd, is energie afkomstig van natuurlijke bronnen die constant worden aangevuld. Dit is energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Fossiele energie en kernenergie vallen niet onder hernieuwbare energie, omdat deze afkomstig zijn uit bronnen die niet worden aangevuld. Maar ook de VN heeft bijvoorbeeld  een definitie van duurzaamheid, waar duurzame energie dan aan zou moeten voldoen.

Kunnen we de netproblemen in de Achterhoek deels oplossen door aan te takken aan het Duitse net? Waar liggen hiervoor de knelpunten?

Het netwerk in de Achterhoek is al gekoppeld aan het Duitse net via de Doetinchem - Wezel 380 kV verbinding. De huidige knelpunten in de Achterhoek liggen in het middenspanningsnet. Aansluiten op het Duitse net is daarvoor geen oplossing

Wanneer de zon niet schijnt en er staat geen wind, waar halen we dan de benodigde energie vandaan?

Bij de productie van zogenaamde weersafhankelijke energie (wind en zon) is een back-up productiecapaciteit nodig voor de situatie waarin weersafhankelijke energie niet voorhanden is. Het feit dat de energie-infrastructuur onderdeel uitmaakt van een Europees en globaal netwerk, biedt de garantie dat bij tijdelijke afwezigheid van zonne- en windenergie in Nederland toch energie voor Nederland beschikbaar is.

We zijn in Nederland al tientallen jaren bezig met windmolens en zonnepanelen. Zijn er Nederlandse (onderzoeks-)rapporten bekend waaruit blijkt hoeveel het brandstofverbruik in die periode is gedaald?

Brandstofgebruik en productie van opwek van hernieuwbare energie zijn niet 1-op-1 aan elkaar gekoppeld en daarom ook niet 1-op-1 met elkaar te vergelijken.

In september 2017 werden de Achterhoekse raadsleden geïnformeerd dat wind van zee de Achterhoek niet zou bereiken. Dit werd vervolgens keihard ontkent door Tennet. Desondanks werd dit statement in de Koppelkerksessie recentelijk herhaald door Frank Duenk. We blijven vergeten dat het doel is om 60% van zee te halen, omdat dit minder opslagcapaciteit vergt en beter aansluit bij de transport infrastructuur (komt nu al voornamelijk van de centrales aan zee). Is energieneutraliteit belangrijker dan klimaat en CO2-uitstoot?

Bedoeld werd te zeggen dat de industrie in Europoort, Botlek en bij IJmuiden dermate veel energie verbruikt dat de productie van windturbines op zee hierin niet of nauwelijks kan voorzien. Nederland heeft meer productie van duurzame energie nodig.

Hoeveel hectare zonnepark staat gelijk aan de energieproductie van één windmolen?

Voor het beantwoorden van deze vraag dienen een aantal aannames gemaakt te worden. Denk aan vragen zoals, hoe groot is het zonnepark, welk type zonnepanelen worden er gebruikt, hoe groot in de windturbine, hoeveel wind is er op de locatie van de windturbine, hoeveel rendementsverlies is er, etc. De antwoorden op deze vragen zijn afhankelijk van ontelbaar veel factoren. Echter, als we een schatting maken wordt er vanuit het Nationale Programma RES als grove vuistregel gehanteerd dat 1TWh door ongeveer 45 a 70 windturbines (5,6MW) geproduceerd wordt of door 1400 a 1500 hectare zonneparken. Een flinke korrel zout is echter wel van belang bij de interpretatie van deze cijfers.

Er zijn nog heel veel daken waar geen zonnepanelen op liggen. Waarom worden die niet benut?

Het is aan de eigenaar van het gebouw om hier een beslissing over te nemen. De Achterhoekse gemeenten sporen hen wel aan om dit te doen, bijvoorbeeld via het programma Zonnige Bedrijven van Agem.

Waait het in de Achterhoek hard genoeg voor het plaatsen van windturbines?

Ja.

Ik zie vaak daken van stallen halfvol liggen met zonnepanelen. Is het mogelijk dat particulieren hieraan meebetalen/participeren, zodat de daken volledig worden benut?

Ja, dat zou kunnen onder bepaalde voorwaarden. Initiatieven hiervoor liggen o.a. bij energiecoöperaties.

Weerstand zit met name bij het plaatsen van megaturbines (>200m). Zijn deze megaturbines wel nodig?

In beginsel is de keuze voor de omvang van windturbines vrij. Kleinere turbines betekent wel dat er meer nodig zijn om eenzelfde hoeveelheid energie te produceren. Omdat grotere windturbines rendabeler zijn kiezen projectontwikkelaars liever voor dergelijke turbines.

Is er ruimte binnen de RES voor kleine windmolens op bedrijventerreinen en agrarische bedrijven?

In de RES zou daartoe kunnen worden besloten. In beginsel is de keuze voor de omvang van windturbines vrij. Kleinere turbines betekent wel dat er meer nodig zijn om eenzelfde hoeveelheid energie te produceren. Omdat grotere windturbines rendabeler zijn, kiezen projectontwikkelaars liever voor dergelijke turbines.

Al zet je het hele land vol met windmolens en zonneparken, dan nog is dat onvoldoende om te voorzien in de landelijke energiebehoefte. Hoe lossen we dat op?

Dit wordt onder meer beschreven op pagina 157 en 158 van het Klimaatakkoord. Er is in het 49% CO2 reductiedoel uitgegaan van opwek op land en opwek op zee. De doelstelling daarbij voor land is de bekende 35TWh en voor wind op zee bedraagt de opgave 49TWh, samen 84TWh.

Is energiebesparing en een toename in het elektriciteitsverbruik door de transitie van het aardgas af en elektrisch rijden ook meegenomen in de RES?

Voor de concept RES is er een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke toekomstige energiemix en hoe deze tot stand komt. Voor meer informatie hierover verwijs ik u naar een bijlage van de concept-RES: 'Ontwikkeling energiemix RES-regio Achterhoek'.

Is de Achterhoek wel geschikt voor windmolens?

De geschiktheid voor windmolens hangt af van diverse wettelijke bepalingen/beperkingen. In de Achterhoek zijn er veelal kleinere locaties die windturbines toelaten.

Ik kan in de RES niet vinden wat de toekomstige prognose is van de energievraag in de Achterhoek, hoeveel is dit?

Als bijlage aan de concept RES is een eerste inventarisatie van energiecijfers toegevoegd. Meer informatie hierover kunt u vinden op de website van de RES Achterhoek.

Hoe wordt binnen de RES zeker gesteld dat de technische kennis rond het hoogspanningsnetwerk (Tennet), PB- rapporten rond opslag, waterstof route, contraproductieve CO2 bijdragen, etc. wordt meegenomen en up-to-date gehouden?

De RES Achterhoek wordt via het Nationaal Programma RES van informatie voorzien. Daarnaast zijn ook de netbeheerders (Liander en Tennet) nauw bij het RES-proces betrokken.

Uit ruimtelijk/landschappelijk oogpunt is er een (groot) verschil tussen middelgrote windmolens (ashoogte max. 85 m) en grote windmolens (tiphoogte min. 200 meter). Wordt dat onderscheid bij de uitwerking van de RES gemaakt of wordt er per definitie uitgegaan van grote windmolens?

Bij de RES kan in beginsel een onderscheid gemaakt worden in de acceptabele omvang van windturbines op bepaalde locaties.

Wordt er ook gekeken naar biogas in de RES?

Biogas kan als bron van warmte dienen in de verwarmingsvraag. Biogas vormt formeel geen onderdeel voor de RES, maar we hebben hier wel oog voor. In de concept-RES kunt hierover op pagina 41 meer vinden.

Zijn inwoners de afnemers van deze groene stroom?

Inwoners kunnen afnemers worden van de groene stroom indien zij aangesloten zijn bij een energieleverancier die Nederlandse Windstroom inkoopt. Of deze windstroom uit de Achterhoek komt is afhankelijk van de PPA (power purchase agreement) dat afgesloten wordt met de (potentiële) eigenaren van de windturbines in de Achterhoek.

Als iedereen zijn daken vol legt met zonnepanelen, hoe energieneutraal zal de Achterhoek dan worden?

Op basis van cijfer van bureau Over Morgen is berekend dat maximaal 40% van het gehele dakoppervlak in de Achterhoek benut kan worden voor zonnepanelen. Dit geldt voor zowel kleine als grote daken. De overige 60% is niet geschikt vanwege de draagconstructie van het gebouw, of vanwege schaduw. Met het volledig benutten van het dakoppervlak kan 0,7 TWh worden opgewekt. Een deel hiervan is kleinschalige zonne-energie en valt buiten de RES. Grootschalig zon-op-dak valt wel binnen de RES.

Hoe wordt gewaarborgd dat de directe omwoners van zon- en windenergieprojecten profijt hebben van deze installaties?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en communicatiekanalen van de gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de stakeholders te benaderen om input op te halen voor de RES 1.0. We nemen de input serieus. Wel wordt opgemerkt dat de energietransitie een feit is, niets doen is geen optie. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. 

In het verleden zijn er projecten geweest om hout van landschapsonderhoud te gebruiken voor energieopwekking (is CO2 neutraal) en een voorbeeld van mee koppelen. Is hier in het RES plaats voor?

De productie van hernieuwbare elektriciteit uit biomassa en biogas wordt niet meegeteld voor de nationale doelstelling van 35 TWh. Over het gebruik van biomassa als energiedrager en grondstof: volgens het Klimaatakkoord worden nadere afspraken gemaakt met andere klimaatsectoren om een kader te ontwikkelen voor duurzame biomassa.

Hoe zijn de mogelijkheden van biogas meegenomen in de Achterhoek?

De productie van hernieuwbare elektriciteit uit biomassa en biogas wordt niet meegeteld voor de nationale doelstelling van 35 TWh. Over het gebruik van biomassa als energiedrager en grondstof: volgens het Klimaatakkoord worden nadere afspraken gemaakt met andere klimaatsectoren om een kader te ontwikkelen voor duurzame biomassa.

Waarom wordt er alleen naar wind en zon gekeken? Waarom geen kernenergie of koelmiddelen beperking (grootste CO2-uitstoot)?

Voor een kerncentrale in de Achterhoek is wellicht geen draagvlak. Op dit moment zijn wind en zon de enige productiemethoden die rendabel een substantiële hoeveelheid duurzame energie kunnen opleveren. Daarom ligt de focus in de RES hierop.

Vragen en antwoorden m.b.t. de financiële aspecten van de RES

 

Hoeveel geld is er gereserveerd om waardedaling van kavels en vastgoed te compenseren?

Er kunnen gelden beschikbaar worden gesteld bij eventuele waardedaling van vastgoed als gevolg van nieuwe ontwikkelingen. Dit heet planschade en wordt op projectniveau geregeld.

Welke (financiële) gevolgen heeft het opwekken van duurzame energie op het coulisselandschap op onze regio?

Er is geen directe relatie tussen financiële gevolgen op het coulisselandschap en het opwekken van duurzame energie.

Wat doet de RES om het voor particulieren, bedrijven en lokale initiatieven zo interessant mogelijk te maken om te investeren op de plekken die geen impact hebben op de kwaliteit van natuur en landschap (daken, industrie, geluidswallen etc.)?

De RES is van de gemeenten, provincie en het waterschap. Deze komt tot stand met inzet van stakeholders: lokale maatschappelijke organisaties, bedrijven, inwoners, (semi) overheden, onderwijs, etc. De RES geeft aan waar en onder welke condities grootschalige wind- en zonparken mogelijk zijn. De kleinere opwekinstallaties op daken bijvoorbeeld worden niet expliciet aangewezen in de RES. Wel is ingeschat dat een substantieel deel van de elektriciteit wordt opgewekt door zon-op-dak. Ieder dak dat gunstig ligt kan, onder de juiste condities, worden voorzien van zonnepanelen. Dat kan altijd, los van de RES. Gemeenten spelen daar een belangrijke rol in. Zij kunnen lokale initiatieven (al dan niet op dak) stimuleren en faciliteren.

Zijn er op dit moment al projecten of (subsidie)maatregelen voor inwoners?

Meer informatie hierover is te vinden via energieloket van de Achterhoek: Agem

Hoe voorkomen we dat alleen financiële argumenten doorslaggevend zullen zijn in de energietransitie?

Keuzes in de energietransitie worden op basis van diverse criteria gemaakt, dus niet alleen economische. Ook beschikbare ruimte, ruimtelijke kwaliteiten, argumenten van inwoners, mogelijke koppelingen aan andere ontwikkelingen zoals bestrijding van de droogte en agrarische transitie bepalen keuzes in de energietransitie.

Hoe worden de thema's natuur en wooncomfort meegenomen in de RES?

De thema's natuur en wooncomfort krijgen een volwaarde plek in de afwegingen die in de RES gemaakt worden. Dit wordt gedaan door natuurorganisaties en organisaties die opkomen voor de belangen van inwoners een goede plek in het proces te geven.

Duurzame energie kan ook iets betekenen voor boeren. Dit geldt echter alleen voor boeren die grond bezitten. Er wordt voorbijgegaan aan dat pachtboeren van hun grond worden verdreven doordat de grondeigenaar meer geld kan verdienen met verhuur van de grond voor andere opwek van energie. Hoe wordt hier mee omgegaan?

Hoe concrete projecten worden vormgegeven en welke groepen van actoren hierin willen participeren is geen aandachtspunt van de RES. Wel wordt er binnen de RES gestreefd naar 50% lokaal eigendom van de productie van duurzame energie.

Kosten voor investeringen in het netwerk (Liander/Tennet) worden bij gebruikers (huishoudens) neergelegd. Hoe zuiniger je wordt, hoe meer verhouding vaste lasten en verbruikskosten verschuiven. Er komt een punt waar de proportionaliteit verloren gaat. Hoe wordt hier rekening mee gehouden?

De verdeling van de kosten van de energietransitie is een politieke afweging. Daarover is nog niet alles besloten.

In hoeverre is het realiseren van de RES afhankelijk van rijkssubsidies op zonne- en windenergie?

Het realiseren van de windturbines en zonne-velden is op dit moment afhankelijk van de SDE-subsidie die het Rijk aan initiatiefnemers verschaft om hun plannen te kunnen realiseren. Mogelijk is dit in de toekomst niet meer nodig.

Duurzaamheid dient heel breed te worden ingestoken. Bijvoorbeeld alles met lokale bedrijven zodat het geld direct weer een impuls is voor de lokale economie. Zet de RES hierop in?

De RES richt zich hier niet op. Het is aan marktpartijen om te beslissen welke bedrijven meewerken aan de realisatie van zonne- en windparken.

Hoeveel gaat het energieneutraal worden van de Achterhoek de burger naar schatting kosten?

Dit is afhankelijk van meerdere factoren, zoals regionale keuzes rond de efficiëntie van het energiesysteem en wet- en regelgeving over bijvoorbeeld energietarieven. Kosten worden concreter inzichtelijk naarmate de RES concreter wordt en er bijvoorbeeld scenario's kunnen worden doorgerekend

Hoe gaat voorkomen worden dat enkelingen aan deze ontwikkelingen gaan verdienen en dat de lasten voor de gemeenschap komen?

In het Klimaatakkoord is opgenomen dat men streeft naar minimaal 50% lokaal eigendom. Dat betekent dat 50% van de parken in eigendom is van lokale partijen (inwoners, lokale bedrijven, maatschappelijke organisaties, etc.). Of dit gaat lukken hangt natuurlijk af van de investeringsbereidheid van de inwoners, lokale bedrijven en maatschappelijke organisaties. Daarnaast wordt gekeken of er koppelkansen zijn in het gebied: andere opgaven worden meegenomen in de uitvoering. Ook kan er gewerkt worden aan een gebiedsfonds voor de omgeving, kunnen er afspraken worden gemaakt met de omgeving over korting op de stroomprijs en andere zaken. Gemeenten onderzoeken hoe zij de 50% lokaal eigendom kunnen opnemen in hun beleid. Er is een factsheet gemaakt waarin e.e.a. is toegelicht. Meer hierover >>

Dragen de bewoners van de bebouwde kom ook bij aan de compensatie van inwoners uit landelijk gebied die gecompenseerd worden?

De inwoners van de stad dragen niet bij aan de compensatie van de inwoners in het landelijk gebied. Op projectniveau worden afspraken gemaakt over compensatie, mede-eigenaarschap, vergoedingen voor schade, etcetera.

Is er een begroting wat het de gemeenten en provincie mag kosten om een RES te krijgen?

De RES-proces wordt deels gefinancierd vanuit het Rijk. Ook de provincie betaalt mee aan de totstandkoming van de RES. De gemeenten stellen ambtelijke uren beschikbaar.

Vragen en antwoorden m.b.t. het milieu

Zijn er mogelijkheden om in de RES aangescherpte normen vast te leggen om zo gezondheidsrisico's voor omwonenden uit te sluiten?

Wettelijke eisen rondom hinder en overlast zijn verankerd in wet- en regelgeving. Keuzes die binnen de RES worden voorgesteld moeten hieraan voldoen.

Welke maatregelen worden getroffen om gezondheidsklachten door windmolens uit te sluiten?

Wettelijke eisen rondom hinder en overlast zijn verankerd in wet- en regelgeving. Keuzes die binnen de RES worden voorgesteld moeten hieraan voldoen.

Hoe wordt de weging gemaakt voor gezondheid van mensen en invloed op de natuur van windmolens?

Wettelijke eisen rondom hinder en overlast zijn verankerd in wet- en regelgeving. Keuzes die binnen de RES worden voorgesteld moeten hieraan voldoen. Daarnaast worden diverse criteria betrokken bij keuzes over de locaties van duurzame energieproductie.

Gaan de Achterhoekse gemeenten goed zorgen voor hun inwoners, door de normen van windturbines aan te passen volgens de studie van De Laat (die één dezer dagen verschijnt)?

Bij het zoeken naar de mogelijkheden om windturbines te kunnen plaatsen gaat de Achterhoek net als de andere RES-regio’s uit van de dan geldende wettelijke (afstands)normen voor de plaatsing van windturbines.

Wat zijn de gevolgen van CO2 opslag in de grond voor de bodem?

Hier gaat de RES niet over.

Hoe slim is het om in te zetten op geothermie? Wat voor invloed heeft dit op de kern van de aarde? Waarom is dat duurzaam?

Geothermie is een duurzame energiebron die waar mogelijk en aanwezig ingezet wordt nu en meer en meer in de toekomst. Onderzoek heeft helaas uitgewezen dat de mogelijkheden voor geothermie in de Achterhoek zeer beperkt zijn omdat bruikbare warmte in de ondergrond niet aanwezig is.

Waterdamp is ook een broeikasgas, net als CO2, waarom draagt waterdamp niet bij aan opwarming van de aarde?

Hier gaat de RES niet over.

Er zijn grondstoffen nodig voor zonnepanelen en windmolens. Van sommige grondstoffen hoor ik dat daar niet genoeg aanwezig van is voor onze behoeften. Hoe zit dat?

Deze vraag valt buiten het kennisspectrum van de RES. Mogelijk dat deze vraag beantwoord kan worden door producenten van zonnepanelen en windmolens, zoals brancheorganisatie NVDE.

 

Vragen en antwoorden m.b.t. het proces richting RES 1.0 (o.a. participatie)

 

 

Overlast van windturbines, met alle gezondheidsklachten van dien, worden (bewust) niet voor het voetlicht gebracht bij de bevolking. Willen de bestuurders van nu aansprakelijk gesteld worden voor deze gevolgen, die dan optreden?

Bij de besluitvorming over windmolen wordt en zal worden uitgegaan van de op dat moment geldende wettelijke procedures, kaders en normen.

Waarom worden omwonenden van mogelijke locaties die volgens exploitanten geschikt zijn om windturbines te plaatsen niet geïnformeerd?

Exploitanten van windturbines zijn vrij om te onderzoeken waar zij kansen zien voor het bouwen van windturbines. Het is aan de overheid (gemeente, provincie of Rijk) om onafhankelijk daarvan ook te onderzoeken waar zij mogelijkheden zien voor windturbines. Als daaruit plekken naar voren komen waar het mogelijk is, wenselijk is en er een initiatiefnemer is die iets wil ontwikkelen, wordt er een vervolgproces gestart waarin omwonenden worden geïnformeerd.

'Uw mening telt!', schrijft u. Op welke manier weegt onze mening mee, bij besluitvorming?

Inwoners worden betrokken bij de totstandkoming van de RES. Om de meningen op te halen worden verschillende tools ingezet waaronder zo'n bijeenkomst als deze. De opmerkingen, wensen, suggesties e.d. worden afgewogen en mee genomen in de ontwikkeling van de RES. Uiteindelijk besluiten de volksvertegenwoordigers: gemeenteraden, de Provinciale Staten en het algemene bestuur van de waterschappen, over de RES. De RES gaat dan vertaald worden naar lokaal Omgevingsbeleid. Daar zullen gemeenten hun inwoners en organisaties weer bij betrekken.

U heeft het over 'inwoners'. Wat bent u van plan met de toekomstige omwonenden?

Op projectniveau worden omwonenden betrokken bij de ontwikkeling. Op dat niveau kunnen afspraken worden gemaakt over compensatie voor geleden schade, inzet van opbrengsten ten behoeve van het gebied, organiseren van lokaal eigendom, etcetera.

Hoe ziet het RES participatieproces eruit? Op welke momenten kunnen omwonenden en belangenverenigingen, zoals bijvoorbeeld hengelsportverenigingen, aansluiten?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>  

Hoe worden raadsleden in de RES betrokken en waar beslist de raad uiteindelijk over?

De verantwoordelijkheid voor het informeren van raden (maar ook de staten en het AB van het waterschap) ligt bij het College B&W, zoals dat bij ieder project/beleidsvoornemen e.d. gaat. Daarnaast worden er door de projectorganisatie RES Achterhoek in de komende periode tot 1 juli 2021, meerdere bijeenkomsten georganiseerd om de volksvertegenwoordigers te informeren. De raad heeft ook een eigen verantwoordelijkheid om zich te laten informeren en op zoek te gaan naar informatie en de mening van haar inwoners en organisaties.  De besluitvormingsfase gaat over vaststelling van de definitieve RES, de RES 1.0. Die bevoegdheid is toegekend aan provinciale staten (PS), gemeenteraad en Algemeen Bestuur van het waterschap.

De RES heeft als doelstelling om 35TWh landelijk en 1,35 TWh in de Achterhoek. Dit is niet voldoende om alle energieproductie te verduurzamen. Wat doen we met de rest?

Het opwekken van 35 TWh geldt alleen voor opwekking op land in 2030. Daarnaast zet het Rijk in op Wind op zee op energiebesparing en op innovatie. Hiermee wil het Rijk haar tussendoelstelling voor 2030 bereiken. Na 2030 is mogelijk nog meer nodig.

Ik ben benieuwd hoe serieus de wensen/inbreng van inwoners genomen worden. Welke inspraakmogelijkheden staan er open?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. 

Wordt er op regionaal niveau naar ruimte gezocht voor grootschalige opwek van zon en windenergie of het is het iedere gemeente voor zich?

In de RES wordt regionaal naar ruimte gezocht voor grootschalige opwek van duurzame energie.

Kunnen bewoners eigenaar worden van de zonneparken/ windmolens via energiecoöperaties?

Ja, iedereen in Nederland kan in beginsel het initiatief nemen trot de realisatie van een zonnepark of windturbines en daarmee eigenaar worden. Ook wordt door initiatiefnemers aan andere partijen de mogelijkheid geboden om financieel te participeren. Op nationaal niveau is het doel gesteld te komen tot 50% lokaal eigendom van de productie van duurzame energie.

Hoe kunnen bewoners meepraten in de RES?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>  

Er zijn RES-bijeenkomsten geweest in andere RES-regio's waar veel verborgen belangen boven tafel kwamen. Is helder vanuit welk bedrijfs-/particulier/instituutsbelang iedereen deelneemt?

We nodigen breed allerlei partijen uit en weten ook in heel veel gevallen voor elk belang zij staan. In de bijeenkomsten komt dit zeker op tafel. Elkaar daarop bevragen is dan een goede methode, dan wordt het duidelijk.

Wat gebeurt er met de verdeling van de regionale taakstelling als sommige gemeenten besluiten om geen (grote) windmolens in hun gemeente te plaatsen?

Over de (voortzetting van de) regionale taakstelling moeten gemeenten nog een besluit nemen. De inzichten die worden opgedaan door de voorbereiding van de RES kunnen in principe leiden tot een heroverweging. Zolang dat niet gebeurt zullen gemeenten die geen windmolens wensen hun taakstelling moeten invullen door meer zonneparken toe te staan op hun grondgebied.

Wat verstaat de RES onder draagvlak? Op de site van het nationaal programma RES staat dat er in de directe omgeving van windturbines draagvlak moet zijn. Klopt het dat er zonder draagvlak in de omgeving geen windturbines zullen komen?

Draagvlak is een van de aspecten waarnaar gekeken wordt bij de keuzes van locaties voor de opwekking van duurzame energie. Een locatie wordt afgewogen op basis van een overzicht van alle voor- en nadelen van een locatie.

Hoe wordt voorkomen dat het opwekken van duurzame energie leidt tot het aantrekken van energie-intensieve industrie?

Het niet-aantrekken van energie-intensieve industrie is geen onderwerp van de RES. Het (sociaal)-economische beleid en ruimtelijk beleid van een gemeente zijn sporen waarin dit thema wordt afgewogen. De RES wil de productie van duurzame energie bevorderen en kijkt niet naar specifieke verbruikers.

Hoe gaan gemeenten om met weerstand in de samenleving?

Dat zal iedere gemeente op haar eigen wijze doen voor al lopende projecten.

Hoe gaat de RES om met koppelkansen in het landschap?

Koppelkansen in het landschap worden in kaart gebracht en meegenomen in de afweging om tot kansrijke gebieden te komen. Het uitgangspunt is dat er zoveel mogelijk koppelkansen benut moeten worden. Inmiddels heeft een aantal (belangen)organisatie al mogelijke koppelkansen in kaart gebracht >>

‘Samen d'ran’ is leuk. Goed dat jullie me informeren met deze bijeenkomst. Ik zie echter nog niet veel terug over de daadwerkelijke mogelijkheden tot het mede sturen of beïnvloeden van de RES uitvoering. Kunt u aangeven wat de daadwerkelijke mogelijkheden zijn op gebied van participatie?

De input die verkregen wordt in de ateliers/bijeenkomsten en die op andere manieren wordt verzameld, wordt gewogen en mee genomen in de ontwikkeling van de RES 1.0. We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0.  Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>

Hoe kan het opwekken van duurzame energie worden gecombineerd met andere opgaven, zoals het bouwen van woningen?

Het bouwen van woningen en het opwekken van duurzame energie zijn ontwikkelingen die ruimte vragen. Het is belangrijk om deze zoveel mogelijk te combineren. Bijvoorbeeld door zonnepanelen op daken te plaatsen.

Hoe worden inwoners geïnformeerd door gemeenten over energieprojecten?

Dat doen gemeenten op verschillende manieren en hebben daarbij hun eigen middelen en kanalen. Wat iedere gemeente verplicht is te doen, het publiceren van de vergunningaanvragen.

Welke positie heeft de inwonersparticipatie in de besluitvorming?

De raden, staten en AB van het waterschap nemen een besluit over de RES 1.0. Zij zullen daarin hun eigen afweging maken en de belangen van hun inwoners, bedrijven en organisaties daarin betrekken. Uitkomsten van o.a. participatiebijeenkomsten voorinwoners (zoals op 14-1-2020) nemen ze hierin mee.

Hoe wordt de feedback van de inwoners geïmplementeerd in het RES-proces?

De feedback/ input die verkregen wordt tijden de (online) ateliers/bijeenkomsten en die op andere manieren wordt verzameld, wordt gewogen en mee genomen in de ontwikkeling van de RES 1.0.

Wat is het beleid t.a.v. windmolens in Bronckhorst? Wat zijn de zoekgebieden voor windenergie in de gemeente Bronckhorst?

De RES Achterhoek gaat niet over het specifieke beleid van een gemeenten. De gemeenten zijn uiteindelijk altijd zelf eigenaar van hun eigen beleid. Als u het specifieke huidige beleid van een gemeente wilt weten dient u contact op te nemen met die gemeente. Momenteel zijn er geen zoekgebieden onderzocht vanuit de RES in de Achterhoek.

Gaat de ontwikkeling van de RES 1.0 democratischer plaatsvinden dan de ontwikkeling van de concept-RES?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>  

Wat als de raad van Doetinchem een hele andere keuze wil met de RES dan de raad van bijvoorbeeld Bronckhorst?

Het is mogelijk dat de raden anders besluiten. In feite betekent dit dat de RES terug moet naar de tekentafel. We proberen in het proces om tot de RES 1.0 te komen dit te voorkomen door raadsleden in het proces te betrekken.

Vind u de tijdspanne niet te kort voor het hele participatietraject?

De tijdspanne om te komen tot de RES 1.0 is kort maar we beginnen niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0.  Daarnaast is de RES 1.0 niet het einde. Er volgen een RES 2.0, 3.0 et cetera. Het blijft in ontwikkeling en daarin worden inwoners en organisaties in mee genomen.

Kunnen de inwoners uit de Achterhoek ook het participatieproces meebepalen?

Er is een plan van aanpak opgesteld waarin participatie ook een plek heeft. De aanpak komt binnenkort op de website te staan bij Participatie. De projectorganisatie staat altijd open voor goede ideeën op het gebied van participatie.

Wat is de waarde van de RES terwijl er nog zoveel onzeker is over de transitie?

De RES is geen volledig handboek om met de energietransitie om te gaan. Wel geeft het een aantal handvatten om een aantal grote stappen hierin te zetten. De RES wordt op een wijze opgesteld dat het in kan spelen op nieuwe ontwikkelingen.

Hoe gaan jullie in de toekomst de betrokkenheid van inwoners vergroten?

Het betrekken van inwoners ligt vooral bij de gemeenten, zij werken aan de RES en staan dicht bij hun inwoners. We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties en inwoners voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten. Daarnaast zetten we andere middelen in om de belanghebbenden te benaderen. Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>  

Wordt er een tijdslijn gepubliceerd? En waar in deze tijdslijn worden de burgers gehoord, inclusief bijsturen van het plan n.a.v. deze inbreng?

Op de website wordt binnenkort e.e.a. gepubliceerd over het Plan van aanpak. Op 1 juli 2021 moet de RES 1.0 zijn ingediend bij het Rijk. Begin april 2021 moet de RES 1.0 gereed zijn om het besluitvormingstraject van de raden/staten/AB van het waterschap, in te kunnen gaan.

Kijkt de RES ook naar wind op zee?

Nee. Wind op zee valt buiten de RES.

Wordt de visie van jongeren nu bij de besluitvorming door de gemeenteraden van de gemeentes betrokken?

JongRES is ook actief in de Achterhoek en zal eigen activiteiten organiseren om jongeren te betrekken en hun meningen te peilen. Het is aan de gemeenteraden dit mee te nemen in de besluitvorming.

65% vindt dat jongeren een belangrijke stem moeten hebben. Welke definitie van jongeren gebruiken jullie?

Dat laten we over aan JongRES Achterhoek.

In hoeverre worden projectontwikkelaars gekoppeld aan boeren met grote stallen om in plaats van zonneweides juist stallen vol te leggen?

Projectontwikkelaars worden door gemeenten niet gekoppeld aan agrariërs. Ontwikkelaars beschikken over computersystemen op basis waarvan zij zelf bepalen wat voor hen de juiste locatie is. Daarna nemen zij contact op met de grondeigenaar. Het is aan de grondeigenaar of hij zijn dak (daken) ook ter beschikking wil stellen aan de ontwikkelaar. Het is overigens niet per definitie gesteld dat de biodiversiteit afneemt wanneer daar een zonnepanelenveld wordt geplaatst op agrarisch gebied. Dit is afhankelijk van de bodemgesteldheid en de inrichting van het zonnepark. Per initiatief zal dit apart onderzocht en bekeken moeten worden.                                                                                                                                                           Energiebesparing is inderdaad een hele belangrijke pijler. Niet alleen bij ondernemers en woningeigenaren maar ook bij huurders. Gemeenten nemen in de jaarlijkse prestatieafspraken die zij opstellen met de woningbouwcoöperaties in hun gemeenten daarom ook afspraken op over energiebesparing.

Als het om jongeren gaat, worden scholen dan ook actief betrokken bij wat er de komende jaren gaat gebeuren met de energietransitie in de Achterhoek?

De RES is een regionaal proces. Het betrekken van scholen is vooral een gemeentelijke aangelegenheid. Wellicht gaat JongRES Achterhoek hierin nog een rol spelen, maar dat is aan hen.

Alles begint bij draagvlak en initiatief vanuit de gemeenschap, zodat we als Achterhoekers zelf kunnen profiteren. Waar zie we dat nu terug in het hele RES-project?

We streven naar minimaal 50% lokaal eigendom op projectniveau, zoals voor een gebied dat voortkomt uit de Regionale Energiestrategie. In de praktijk kan het om lokale redenen anders ingevuld worden; uiteindelijk gaat het om een landelijk, gemiddeld streven. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten.(Mede-)eigendom betekent ook zelf investeren en ondernemen. Daar hoort risico nemen bij. Meer info >> . Iedereen heeft recht op initiatief, dat betekent dat iedereen in de Achterhoek een project kan starten.

Ik vernam dat er minimaal 50% participatie bij (windmolen/zonnepark) initiatieven moet zijn. Wat betekent die participatie precies? 50% van wat/welke omgeving?

Het gaat om een streven naar 50% lokaal eigendom op projectniveau, zoals voor een gebied dat voortkomt uit de Regionale Energiestrategie. In de praktijk kan het om lokale redenen anders ingevuld worden; uiteindelijk gaat het om een landelijk, gemiddeld streven. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten. (Mede-)eigendom betekent ook zelf investeren en ondernemen. Daar hoort risico nemen bij. Meer informatie >>

De RES 1.0 zou 1 juli 2021 ingeleverd moeten worden. Wanneer en waar is deze in te zien?

De RES 1.0 moet 1 juli 2021 ingediend zijn. Deze is vanaf die datum te vinden op de website van de RES Achterhoek, maar ook op die van de andere overheden, zoals NP RES.

Het Europees Hof heeft de mogelijkheden van windmolens flink beperkt. Wat wordt daar mee rekening gehouden en gecommuniceerd naar ons?

In de RES wordt uitgegaan van de wettelijke normen zoals die op dit moment gelden. Mochten hierin veranderingen komen, dan wordt het effect hiervan in kaart gebracht.

Ik woon in Berkelland. Hier zijn al heel wat zonnevelden vergund (wij wonen naast een toekomstig veld) en loopt een initiatief voor een windpark. Een en ander is een gevolg van het Akkoord van Groenlo. Hier heb ik trouwens niets over gehoord. Betekent de RES niet dat de Achterhoekse gemeenten nu op hun handen gaan zitten als er veel bezwaren komen van omwonenden?

De RES is van de gemeenten. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de RES. Het is niet zo dat de gemeenten de RES gebruiken om onder bezwaren uit te komen.

Wat gebeurt er als we het niet lokaal oppakken? Neemt dan de Rijksoverheid de regie over?

Nederland heeft meer duurzame energie nodig om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Het Rijk geeft er de voorkeur aan regio's zelf te laten beslissen waar ze op hun grondgebied duurzame energie kunnen produceren. Indien regio's daar onvoldoende in slagen, zal het rijk waarschijnlijk inderdaad meer sturend gaan optreden.

Zijn er mogelijkheden voor burgerparticipatie? Waar liggen de zoekgebieden voor windenergie?  Wat zijn de mogelijkheden voor zonne-energieparken?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we via de website, de nieuwsbrief en via communicatiekanalen van gemeenten. Deze ateliers hebben tot doel om gezamenlijk tot zogenaamde zoekgebieden te komen. Gemeenten hebben beleid op het gebied van zonne-energie en ook de provincie heeft onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor zon. Dit is vastgelegd in provinciaal beleid. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>

Welke rol kunnen omwonenden spelen in klein- en grootschalige opwek?

Inwoners kunnen meedenken en inbreng genereren in de RES maar ook zelf initiatief nemen voor een project of mede eigenaar worden van een windmolen of zonnepark.

Hoe kunnen burgers m.b.t. de RES meedenken?

De RES is van de gemeenten, provincie en het waterschap. We starten vanaf november met een serie ateliers waar allerlei organisaties voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we onder andere via de website, de nieuwsbrief en via de gemeenten en hun lokale communicatiekanalen. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>

Is een energie neutrale Achterhoek in 2030 haalbaar en verstandig? (de rest Nederland koerst op 2050) en technologische ontwikkeling volgt zich in rap tempo op.

Gezien de klimaatontwikkeling is een ambitie om in 2030 al energieneutraal te zijn zeker verstandig, wachten op nieuwe technologische ontwikkelingen is daarbij helemaal niet wenselijk. Dit duurt te lang. Of het haalbaar is, is de vraag. Er moeten nog grote stappen worden genomen en er staan nog veel uitdagingen in de weg, maar dit ontslaat ons niet van de maartschappelijke opgave om ons in te zetten om onze ambitie te behalen.

Hoe zorgt u ervoor dat Achterhoekers ook daadwerkelijk het gevoel hebben dat ze mee kunnen praten over de RES, en dat hun input ook een plek krijgt in de definitieve RES?

We starten vanaf november 2020 met een serie (online) ateliers/bijeenkomsten waar allerlei belanghebbenden voor worden uitgenodigd. Hierover communiceren we onder andere via de website, de nieuwsbrief en communicatiekanalen van gemeenten. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief RES Achterhoek >>

Waarom moet elke gemeente deze uitdaging individueel oplossen? En dus overal tegen uitdagingen gelopen wordt, i.p.v. een paar grootschalige projecten/samenwerken?

Gemeenten moeten het niet individueel, maar op regionaal niveau oplossen. Dit zorgt voor meer onderlinge samenwerking en meer samenhang tussen de plannen.

Hoe voorkomen dat commerciële of politieke belangen een boventoon kunnen gaan voeren?

Dit wordt voorkomen doordat de gemeenteraden, provinciale staten en het algemeen bestuur van de waterschappen uiteindelijk besluiten over de RES. Zij moeten beoordelen of de afweging tussen verschillende belangen uiteindelijk goed genoeg gedaan is. Hiermee controleren zij het proces.

Hoe krijgt 50% lokaal eigendom vorm bij grootschalige opwek? Wat merken wij daarvan als inwoner van de Achterhoek?

Het invulling geven aan het streven naar 50% lokaal eigendom op projectniveau wordt per project bekeken. Gemeenten worden gevraagd hiervoor voorwaarden in hun beleid op te nemen. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten. (Mede-)eigendom betekent ook zelf investeren en ondernemen. Daar hoort risico nemen bij. Meer info >>

Hoe gaan de gemeenten in de Achterhoek om met de civiele zaak door de Stichting Platform Storm?

Op rijksniveau zal worden aangeven hoe is om te gaan met juridische uitspraken die invloed hebben op het nationaal programma RES. De Achterhoek zal zich daaraan houden.

Wie bepaalt de locatie van (grote) windturbines?

Voor het realiseren van windturbines is meestal een wijziging in het bestemmingsplan nodig. Uiteindelijk zijn gemeenteraden leidend in het wijzigen hiervan.

Vragen en antwoorden m.b.t. landschap, natuur en (zoek)gebieden

Er is aangegeven dat windturbines op plekken komen waar het maatschappelijk gezien acceptabel is. Welke factoren maken het maatschappelijk acceptabel?

In het proces dat wordt ingezet om tot een RES 1.0 te komen zal duidelijk worden wat maatschappelijk acceptabel is. Het gesprek hierover zal met verschillende belanghebbenden worden gevoerd.

Op welke wijze komt de RES straks tot verschillende gebieden (kansrijk, minder kansrijk)? Welke invloed heb je als bewoner hierop?

In eerste instantie wordt in de RES bekeken waar het opwekken van zonne- of windenergie fysiek mogelijk is, beleidsmatig mogelijk is en waar mogelijkheden zijn om het op het elektriciteitsnet aan te sluiten. Daarna wordt de wenselijkheid op die locatie met meerdere belanghebbenden besproken. Ook inwoners worden hierover geraadpleegd.

Hoe zijn grootschalige zonneparken en windmolens verenigbaar met ons Achterhoekse coulisselandschap?

Windmolens en zonneparken kunnen het Achterhoekse landschap veranderen. In de RES wordt bekeken op welke plekken dit acceptabel is en op welke plekken dit onacceptabel is.

Wat is de relatie tussen RES en de Omgevingsvisie?

Het is de bedoeling om in de RES tot gedragen plannen te komen, die gemeenten kunnen implementeren in hun Omgevingsvisie.

In de concept-RES staat veel over het tegengaan van verfrommeling in het landschap, bijvoorbeeld door het bundelen van kleinere zonneparken in een groot park met verschillende deelnemers. Daar wordt echter ook gesproken over 'kleine' zonneparken. Hoe wordt er voorkomen dat bijvoorbeeld agrariërs, die het toch al niet makkelijk hebben, deze kans grijpen om hun akkers vol te zetten met ' kleine' zonneparken in die ' kansrijke' gebieden? Hoe staat het toestaan van kleine zonneparken ten opzichte van verfrommeling en de bundeling van zonneparken.

In de RES is nog geen voorkeur uitgesproken voor kleinschalige ontwikkelingen of juist (gebundelde) grootschalige ontwikkelingen. Dit gesprek wordt in het proces richting RES 1.0 gevoerd.

Hoe is het mogelijk om met alle lange doorlooptijden van procedures, dit aantal windmolens in de Achterhoek te realiseren?

De lengte van procedures staat in beginsel los van het aantal windmolens dat is te realiseren. Wel is het zo dat procedures voor grotere ontwikkelingen een zwaardere procedure kunnen doorlopen die wat langer duurt.

Waar zijn de zoekgebieden/geschikte gebieden voor windmolens en zonnevelden in de Achterhoek?

Er zijn in de RES (nog) geen geschikte gebieden/ zoekgebieden in de Achterhoek gedefinieerd.

Frans Langeveld heeft het over de opgave: hoe betrekken we de inwoners bij energie, op de plaats waar de windmolens moeten komen? Waar 'moeten' de windmolens dan komen?

Waar de windmolens wel/niet mogen komen, is op dit moment vastgelegd in het huidige beleid van gemeenten, provincie en Rijk. De RES geeft straks inzicht in de gebieden waar de ontwikkeling van windmolens mogelijk is en onder welke voorwaarden.

Wordt het aantrekkelijke Achterhoekse landschap, met alle positieve aspecten voor o.m. toerisme, opgeofferd voor windenergie?

De waarde van het landschap en de rol van het landschap voor het toerisme wordt als onderdeel meegenomen in de afweging die in de RES wordt gemaakt om tot geschikte gebieden te komen. Ook is het mogelijk de opwek van duurzame energie te combineren met andere maatschappelijke opgaven. Deze ‘koppelkansen’ zijn door diverse (belangen)organisaties in kaart gebracht >>

Ik zie een discrepantie tussen de doelstellingen in de nationale omgevingsvisie (NOVI), wat daarin wordt beoogd, en hoe de lokale RES wordt ingevuld. Hoe wordt de RES aangepast op de NOVI?

De ontwikkelingen die in de RES worden beoogd moeten passend zijn in de nationale omgevingsvisie (NOVI).

De wereldbevolking groeit en er is steeds meer vraag naar voedsel. Waarom wordt de beste landbouwgrond van de wereld (Nederland) gebruikt voor de productie van energie/zonne-energieparken?

Er is behoefte aan voedsel, maar ook aan duurzame energie. Het is denkbaar dat daarom in eerste instantie geen zonnepanelen op landbouwgrond wordt geplaatst, maar eerst op minder productieve gronden, zoals afvalstortlocaties en overhoeken van snelwegen. Grondeigenaren beslissen zelf of ze, als ruimtelijke kaders het toelaten, hun grond inzetten voor de productie van duurzame energie.

Berkelland heeft al het RODE-beleid waarin regels zijn opgesteld over het inrichten van energie opwekkingsgebieden. Bepaalt de RES Achterhoek straks wat het beleid wordt in de gemeenten als ze al eigen beleid hebben?

Met de opstelling van de RES worden de nieuwste inzichten in het opwekken van duurzame energie bijeengebracht en vertaald naar mogelijk beleid. Het is aan de gemeenten, de provincie en het waterschap om te besluiten over doorvertaling van de inzichten in de RES naar eigen beleid.

Maakt de RES gebruik van de zonneladder, die een gelaagdheid van locaties voor opwek van zonne-energie aangeeft?

De zonneladder is een prioritering van locaties die geschikt zijn voor de plaatsing van (grootschalige) installaties voor de opwekking van zonne-energie. Met de ambitie om zo veel mogelijk gebruik te maken van daken voor zonne-energie wordt al deels invulling gegeven aan de zonneladder. In het verdere verloop van het proces wordt uitgezocht of ook andere aspecten van de zonneladder, zoals zon op ongebruikte ruimte in de gebouwde omgeving, een plek in de RES Achterhoek kunnen krijgen.

Is er inventarisatie gemaakt van alle beschikbare daken voor zonnepanelen in zijn algemeenheid, en in Aalten in het bijzonder? Klopt het dat er windmolens van 250 meter hoog worden gepland in Aalten?

De planning van windmolens van 250 hoog in Aalten is niet bekend bij de werkorganisatie RES. Er is inderdaad een inventarisatie gemaakt van de beschikbaarheid van daken voor zonne-energie.  Een dergelijke, meer verfijnde studie is momenteel in voorbereiding.

Zijn er al aandachtsgebieden? Hoe kan een bewoner echt meedoen met dergelijke grootschalige plannen? Hoe zijn de plannen om leegstaande bebouwing een nieuwe functie te geven en te koppelen aan energietransitie? Welke ideeën zijn daarvoor of is daar financiering voor?

De verantwoordelijkheid voor het informeren van raden (maar ook de staten en het AB van het waterschap) ligt bij het College B&W, zoals dat bij ieder project/beleidsvoornemen e.d. gaat. Daarnaast wordt er door de projectorganisatie van de RES Achterhoek in de komende periode tot 1 juli 2021, meerdere bijeenkomsten georganiseerd om de volksvertegenwoordigers te informeren. De raad heeft ook een eigen verantwoordelijkheid om zich te laten informeren en op zoek te gaan naar informatie en de mening van haar inwoners en organisaties. De besluitvormingsfase gaat over vaststelling van de definitieve RES, de RES 1.0. Die bevoegdheid is toegekend aan provinciale staten (PS), gemeenteraad en Algemeen Bestuur van het waterschap.

Hoe hoog worden de windmolens en waar komen ze te staan in de buurt van Lengel? Hoe worden bewoners betrokken?

Informatie over concrete projecten in gemeente Montferland is hier te vinden.

Is er ruimte binnen de RES voor kleinschalige windmolens bij bedrijven?

Ja, dat zou kunnen worden overwogen.

Gehele vraag: In de concept-RES staat veel over het tegengaan van verfrommeling in het landschap, bijvoorbeeld door het bundelen van kleinere zonneparken in een groot park met verschillende deelnemers. Daar wordt echter ook gesproken over 'kleine' zonneparken. Hoe wordt er voorkomen dat bijvoorbeeld agrariërs, die het toch al niet makkelijk hebben, deze kans grijpen om hun akkers vol te zetten met ' kleine' zonneparken in die ' kansrijke' gebieden? Hoe staat het toestaan van kleine zonneparken ten opzichte van verfrommeling en de bundeling van zonneparken.

Antwoord: In de RES is nog geen voorkeur uitgesproken voor kleinschalige ontwikkelingen of juist (gebundelde) grootschalige ontwikkelingen. Dit gesprek wordt in het proces richting RES 1.0 gevoerd.

Hoe concrete projecten worden vormgegeven en welke groepen van actoren hierin willen participeren is geen aandachtspunt van de RES. Wel wordt er binnen de RES gestreefd naar 50% lokaal eigendom van de productie van duurzame energie.

De thema's natuur en wooncomfort krijgen een volwaarde plek in de afwegingen die in de RES gemaakt worden. Dit wordt gedaan door natuurorganisaties en organisaties die opkomen voor de belangen van inwoners een goede plek in het proces te geven.

Windmolens en zonneparken kunnen het Achterhoekse landschap veranderen. Voor het ontwikkelen van de RES wordt bekeken en met belanghebbenden besproken op welke plekken dit acceptabel is en op welke plekken dit onacceptabel is.

Gemeenten hanteren momenteel een zogenaamde uitnodigingsplanologie. Behoudens enkele uitsluitingsgebieden staat het ontwikkelaars vrij om initiatieven te ontwikkelen waarbij ze aan diverse inpassingscriteria zijn gebonden. De benadering van boeren past bij hoe de gemeenten momenteel de ontwikkeling van duurzame energie zien.

De RES Achterhoek wordt ontwikkeld door de gemeenten, provincie en het waterschap. Zij zijn bestuurlijk eigenaar van dit plan. Netbeheerder Liander is Partner. 

De RES komt tot stand met inzet van belanghebbende: lokale maatschappelijke organisaties, bedrijven, inwoners, (semi) overheden, onderwijs, etc. In de RES wordt aangegeven waar en onder welke condities grootschalige wind- en zonparken mogelijk zijn. De kleinere opwekinstallaties op daken bijvoorbeeld worden niet expliciet aangewezen in de RES.

Wel is ingeschat dat een substantieel deel van de elektriciteit wordt opgewekt door zon-op-dak. Ieder dak dat gunstig ligt kan, onder de juiste condities, worden voorzien van zonnepanelen. Dat kan altijd, los van de RES. Gemeenten spelen daar een belangrijke rol in. Zij kunnen lokale initiatieven (al dan niet op dak) stimuleren en faciliteren.

Er is geen directe relatie tussen financiële gevolgen op het coulisselandschap en het opwekken van duurzame energie.

We streven naar minimaal 50% lokaal eigendom op projectniveau, zoals voor een gebied dat voortkomt uit de Regionale Energiestrategie. In de praktijk kan het om lokale redenen anders ingevuld worden; uiteindelijk gaat het om een landelijk, gemiddeld streven. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten.(Mede-)eigendom betekent ook zelf investeren en ondernemen. Daar hoort risico nemen bij. Meer info >> . Iedereen heeft recht op initiatief, dat betekent dat iedereen in de Achterhoek een project kan starten.

We nodigen breed allerlei partijen uit en weten ook in heel veel gevallen voor elk belang zij staan. In de bijeenkomsten komt dit zeker op tafel. Elkaar daarop bevragen is dan een goede methode, dan wordt het duidelijk.

Er is in augustus 2020 gestart met een serie (online) bijeenkomsten waar allerlei (maatschappelijke) organisaties en inwoners voor zijn/worden uitgenodigd. Hierover communiceren we onder andere via de website, de nieuwsbrief en via de communicatiekanalen van gemeenten.

Voor vragen kan iedereen ook altijd terecht bij zijn eigen gemeente, die zijn immers bestuurlijk verantwoordelijk voor de RES. We beginnen overigens niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0. 

Na het openbaar maken van de concept-RES op 17 juni 2020., is direct gestart met het plan van aanpak voor de RES 1.0. In de RES 1.0 moet het bod van 1,35 TWh, zoals opgenomen in de concept-RES, concreet worden gemaakt. Dit houdt in dat wordt aangegeven:

  • waar duurzame energie bij voorkeur wordt opgewekt;
  • hoe dit met zon en wind gedaan kan worden;
  • welke kansen met betrekking tot andere maatschappelijke thema's benut kunnen worden. 

In het proces naar RES 1.0 gaan we dit proces samen met belanghebbenden (vertegenwoordigers van bedrijven, professionals van maatschappelijke organisaties, (andere) overheden organisaties en inwoners) verkennen onder het motto 'Samen d'ran'.
 
Participatie
Het proces van samen verkennen noemen we participatie. Participatie is het betrekken (meepraten, meedenken, meedoen en/of meebeslissen) van belanghebbenden bij een project of proces. Dit zorgt ervoor dat verschillende perspectieven, kennis, belangen, wensen en bezwaren snel op tafel komen en meewegen bij de keuzen die gemaakt moeten worden.

Lees hier verder over de participatie >> 

 

Dat doen gemeenten op verschillende manieren en hebben daarbij hun eigen middelen en kanalen. Wat iedere gemeente verplicht is te doen, het publiceren van de vergunningaanvragen.

Onder het motto 'samen d'ran' wordt geprobeerd om zoveel mogelijk belanghebbenden de gelegenheid te geven om mee te praten, mee te denken en/of hun mening laten geven. 

Niet alle Achterhoekers kunnen of willen meepraten tijdens de (online) sessies die georganiseerd worden. Om deze inwoners toch te betrekken, blijkt een online peiling met het instrument Swipocratie een goede manier:

  • Het is een laagdrempelige vorm om meningen te peilen van inwoners die (waarschijnlijk) anders moeilijk te bereiken waren en/of via een andere vorm geen mening hadden kunnen/willen geven.  
  • Het sluit aan bij ons huidige scroll & swipe gedrag (naar links swipen = oneens, naar rechts swipen = eens) waardoor mensen sneller meedoen;
  • De peiling is makkelijk te verspreiden via veel online kanalen (e-mail, social media) wat het bereik vergroot.
  • Door het grote bereik en het type vraagstelling in de Swipocratie wordt meteen (meer) bewustwording en betrokkenheid gecreëerd onder inwoners bij de energietransitie.  


Deelnemers konden heel gemakkelijk in ca. 3 minuten hun mening geven over een duurzame omgeving door te swipen. Voor de één kan bijvoorbeeld de overstap naar duurzame energie niet snel genoeg gaan. De ander wacht liever op nieuwe technieken, of vindt het helemaal niet urgent. Meer over deze Swipocratie >> 

De tijdspanne om te komen tot de RES 1.0 is kort maar we beginnen niet bij nul. Gemeenten hebben al eerder beleid op het gebied van energie opgesteld en dit gedeeld met inwoners en organisaties. Dit beleid is een belangrijk onderdeel van de RES 1.0.  Daarnaast is de RES 1.0 niet het einde. Er volgen een RES 2.0, 3.0 et cetera. Het blijft in ontwikkeling en daarin worden inwoners en organisaties in mee genomen.

Het gaat om een streven naar 50% lokaal eigendom op projectniveau, zoals voor een gebied dat voortkomt uit de Regionale Energiestrategie. In de praktijk kan het om lokale redenen anders ingevuld worden; uiteindelijk gaat het om een landelijk, gemiddeld streven. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten. (Mede-)eigendom betekent ook zelf investeren en ondernemen. Daar hoort risico nemen bij. Meer informatie >>

Ja, iedereen in Nederland kan in beginsel het initiatief nemen trot de realisatie van een zonnepark of windturbines en daarmee eigenaar worden. Ook wordt door initiatiefnemers aan andere partijen de mogelijkheid geboden om financieel te participeren. Op nationaal niveau is het doel gesteld te komen tot 50% lokaal eigendom van de productie van duurzame energie.

Er is een plan van aanpak opgesteld voor de RES 1.0 waarin participatie ook een plek heeft. De projectorganisatie staat altijd open voor goede ideeën op het gebied van participatie.

Partners RES Achterhoek
De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk, provincie Gelderland en Waterschap Rijn en IJssel zijn gezamenlijk eigenaar van de RES Achterhoek en bestuurlijk verantwoordelijk. Netbeheerder Liander is partner. Meer >> 

Deze partners hebben samen afgestemd in de concept-RES dat ze 1,35 terawattuur (TWh) willen bijdragen aan de landelijke opgave vanuit het Klimaatakkoord om in Nederland in 2030 35 TWh grootschalig met zon en wind op te wekken. Onder het motto Samen d’ran worden diverse groepen belanghebbenden betrokken bij het RES-proces om samen te komen tot een gedragen en geaccepteerde RES Achterhoek. Meer over het proces en de participatie >> 

De tijdslijn staat in het plan van aanpak RES 1.0 >> 

De Achterhoek heeft op 13 juli 2021 het ontwerp van de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 opgeleverd. Hierin staat dat de regio 1,35 TWh aan duurzame energie met zon en wind wil opwekken in 2030. De Achterhoek levert hiermee een bijdrage aan het Klimaatakkoord én aan de eigen regionale energie-ambities.

De ontwerp-RES 1.0 ligt in het najaar van 2021 bij de volksvertegenwoordigers die er een besluit over nemen.

Alles over de ontwerp-RES 1.0 Achterhoek >> 

Actuele stand van zaken >>

Het product RES 1.0 is een strategische verkenning rond de toekomstige voorziening in duurzame energie in de Achterhoek. Het is aan de gemeenteraden om besluiten of en hoe de resultaten van de verkenning in het gemeentelijke beleid worden verwerkt.

De bestuurders, rekening houdend met de geluiden uit de dialoogsessies, landelijke afspraken en hun verantwoordelijkheid als portefeuillehouder. Daarbij worden ook diverse besluitvormingscriteria gehanteerd.

De volksvertegenwoordigers (gemeenteraden, de Provinciale Staten en het algemeen bestuur van het waterschap) besluiten over de RES 1.0. Zij spelen in het RES-proces dus een belangrijke rol. Daarom is voor hen in het proces (extra) ruimte ingebouwd om zich (te laten) informeren en betrekken. 

De volksvertegenwoordigers worden hierbij primair ondersteund en geïnformeerd door hun eigen gemeente/organisatie (o.a. College B&W) , zoals dat bij ieder project/beleidsvoornemen e.d. gaat.

Daarnaast wordt er door de projectorganisatie, die de partners ondersteunt bij de ontwikkeling van de RES Achterhoek, in periode tot 1 juli 2021, meerdere bijeenkomsten georganiseerd om de volksvertegenwoordigers te informeren.

Volksvertegenwoordigers hebben ook een eigen verantwoordelijkheid om zich te laten informeren en op zoek te gaan naar informatie en de mening van haar inwoners en organisaties.  Informatie voor volksvertgenwoordigers >> 

Die afweging vindt op Rijksniveau plaats.

Geothermie is een duurzame energiebron die waar mogelijk en aanwezig ingezet wordt nu en meer en meer in de toekomst. Onderzoek heeft helaas uitgewezen dat de mogelijkheden voor geothermie in de Achterhoek zeer beperkt zijn omdat bruikbare warmte in de ondergrond niet aanwezig is.

Koppelkansen in het landschap worden in kaart gebracht en meegenomen in de afweging om tot kansrijke gebieden te komen. Het uitgangspunt is dat er zoveel mogelijk koppelkansen benut moeten worden. Inmiddels heeft een aantal (belangen)organisatie al mogelijke koppelkansen in kaart gebracht >>

In oktober 2017 voerden de koepels een quick scan uit naar regionale samenwerkingsverbanden op het thema energie. Dit is verwerkt in een tabel en een kaart en ter afstemming voorgelegd aan provincies en regionale contactpersonen. Voor gebieden waar nog geen regionale samenwerking bestaat op het thema energie hebben provincies samen met regionale bestuurders onderzocht hoe een regionale indeling er voor deze opgave uit zou kunnen zien. De definitieve RES-regio’s zijn vastgesteld door de bestuurders van de desbetreffende gemeenten, provincie en waterschappen. Hierbij het kaartje van de definitieve RES-regio’s. 

Op vrijdag 11 september 2020 is de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) gepresenteerd. Daarin komen de grote ruimtelijke opgaven aan de orde, waaronder de energietransitie. De afgelopen dagen was de NOVI in het nieuws. Dat leidde tot vragen. Lees verder >> 

 

Het opwekken van zonne- en windenergie op land zorgt ervoor dat onze woon- en leefomgeving in korte tijd flink verandert. Voor het beschermen en ontwikkelen van onze leefomgeving zijn wettelijke regels opgesteld.

Op dit moment staan die onder andere in de Wet ruimtelijke ordening. Vanaf 1 juli 2022 worden ze gebundeld in de Omgevingswet.  

De projecten en plannen uit de Regionale Energiestrategie (RES) kunnen pas uitgevoerd worden als ze zijn vastgelegd in beleid en regels voor de leefomgeving. In onderstaande animatie wordt uitgelegd hoe de RES is verbonden met het Omgevingsbeleid.

 

Het gemiddelde verbruik van één huishouden in Nederland is ongeveer 3.500 KWh per jaar. Afgaande op dat gemiddelde verbruik gebruiken ongeveer 286.000 huishoudens gezamenlijk 1,0 TWh per jaar.

In de media zijn berichten verschenen dat dit al het geval zou zijn. Dit is niet correct. De ervaring is namelijk dat het voorkomt dat een deel van alle voorgenomen projecten afvalt voordat ze daadwerkelijk worden gerealiseerd, soms ten gevolge van juridische procedures. In het Klimaatakkoord is naar de ruimtelijke uitvoerbaarheid gekeken en is bewust gekozen voor een behapbare opgave, deels vanwege ervaringen uit het verleden, deels omdat de RES-systematiek zich ook nog moest ontwikkelen. Er blijven bovendien nog de nodige afwegingen te maken, denk aan de netcapaciteit, betrokkenheid van inwoners en impact op de natuur. Ook onderzoeken die uiteindelijk bij concrete projecten uit de pijplijn gedaan moeten worden, kunnen leiden tot andere uitkomsten en afwegingen. Daarom is in het Klimaatakkoord afgesproken uit te gaan van enige ‘overprogrammering’. Dit geeft ruimte om deze afwegingen te maken. Met andere woorden: er valt dan nog wat te kiezen. Lees verder >>

De besluitvorming over de RES 1.0 is in handen van de gemeenteraden, Provinciale Staten en het algemeen bestuur van het waterschap. Volksvertegenwoordigers hebben dus een belangrijke rol in dit proces; zij laten de stem van inwoners doorklinken in de regionale planvorming.

Bent u volksvertegenwoordiger? Dan is er vanuit het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) handige informatie beschikbaar om u voor te bereiden op uw rol in het vaststellen van de RES 1.0. Klik hier >>

Daarnaast kunt u terecht bij uw eigen overheidsorganisatie voor de actuele stad van zaken van de RES binnen uw werkgebied en de regio Achterhoek. 

De RES volgt uit het aanbod van de koepels (VNG, IPO en Unie van Waterschappen) aan het nieuwe kabinet, waarin ze aangeven samen te willen werken “Naar een duurzaam Nederland”. Dit heeft geresulteerd in de samenwerking aan een landelijk Klimaatakkoord en de daaraan verbonden RES opgave. Decentrale overheden in de regio (gemeenten, waterschappen en provincie) maken zelf een RES in hun RES-regio. Zij betrekken daarbij maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven in de regio.

De gemeenten en provincies besluiten zelf over de verankering van de RES in hun Omgevingsbeleid (Omgevingsvisie, Omgevingsplan/Omgevingsverordening). De waterschappen benutten hiervoor het waterbeheerprogramma en kunnen desgewenst een eigen Waterschapsomgevingsvisie opstellen.

Bekijk hier de animatie met uitleg over de RES.

De RES richt zich niet op het stellen van (nieuwe) doelstellingen voor energiebesparing. De RES gaat alleen over het opwekken van nieuwe duurzame energie, met name op zonne- en windenergie en hernieuwbare warmte. Ook wordt er rekening gehouden met de groeiende vraag naar elektrische vormen van verwarming voor de gebouwde omgeving. 

Op de website van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) vind je alle informatie over de RES. Hier vind je ook een pagina met Vraag en Antwoord per onderwerp. De onderwerpen vind je hieronder. Op deze website van de RES Achterhoek vind je vooral vragen over de RES Achterhoek. 

Van Klimaatakkoord naar een RES

Het klimaat verandert door de opwarming van de aarde. Dat komt door de uitstoot van het broeikasgas CO2 , onder andere door gebruik van fossiele brandstoffen, zoals gas. Hoe hoger de temperatuur op aarde, hoe meer we te maken krijgen met wateroverlast en droogte. Daarmee komen onze veiligheid, voedsel en drinkwater in gevaar. 

In 2015 zijn in Parijs internationale klimaatafspraken gemaakt om verdere opwarming van de aarde te voorkomen. Op 28 juni 2019 heeft het kabinet het Nederlandse Klimaatakkoord gepresenteerd met als doel om uiterlijk in 2030 35 TerraWatt hour (TWh)* aan grootschalige energie op te wekken via zon en wind op het vaste land. Dit levert in 2030 49% minder CO2 -uitstoot op ten opzichte van 1990. In 2050 kan Nederland zelfs energieneutraal zijn.

*35 TWh = 5400 windmolens van 3 MW, 45.000 hectare zonnepanelen of een combinatie daarvan.

Om deze landelijke opgave te realiseren is Nederland in 30 regio’s verdeeld. Elke regio heeft de opgave een Regionale Energiestrategie (RES) op te stellen, waarin de mogelijkheden voor opwekking van duurzame elektriciteit en warmte worden onderzocht. Hierdoor wordt ons land schoner en stiller en we worden onafhankelijk van olie en gaswinning. Zo zorgen we voor een betere toekomst voor ons en onze kinderen.

Overheden, ondernemers en bewoners zijn al druk om hun steentje bij te dragen; ze isoleren hun gebouw of huis, leggen zonnepanelen op het dak en overwegen elektrisch te gaan rijden. En steeds meer bedrijven besparen energie en vestigen hun bedrijf daar, waar voldoende duurzame energie beschikbaar is. 

De opgave waar we voor staan is groot. Iedereen in Nederland krijgt vroeg of laat te maken met de maatregelen uit het Klimaatakkoord. Gelukkig heeft Nederland al vaak bewezen voortvarend en vernieuwend te zijn. Denk aan onze veilige én leefbare dijken en rivieren, die wereldwijd worden bewonderd.

De afspraken uit het Klimaatakkoord vragen om maatwerk. Waar past het duurzaam opwekken, de opslag en het transport van warmte en elektriciteit in ons land? Zowel boven als onder de grond. Ruimte is schaars. En: hoe houden we dit betaalbaar?

We kunnen de doelen halen door samen te werken. Overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecoöperaties en maatschappelijke organisaties hebben elkaar nodig. Energietransitie houdt niet op bij de gemeentegrens. Daarom maken al deze partijen in 30 energieregio’s in Nederland samen Regionale Energie Strategieën: de RES. 

Het is tegenwoordig dagelijks in het nieuws: de energietransitie en alles wat dat met zich meebrengt. Het is immers de grootste uitdaging voor iedereen in deze tijd: energieneutraal in 2050. Hoe krijgen we dat voor elkaar? Redden we dat in die tijd? Voor welke duurzame energiesoorten kiezen we? Wat verandert er in mijn leefomgeving?

In de animatiefilm Morgenland wordt in 12 minuten op een duidelijke wijze het 'waarom' en 'hoe' van de energietransitie uitgelegd. De film geeft een beeld van ons land dat zich nu midden in de energietransitie bevindt. Het laat de veranderingen zien die wij nu ondergaan en die ons dagelijkse leven steeds meer zullen bepalen. Het is het verhaal van een samenleving die verandert door de opwarming van de aarde. 

Tip: de film en bijbehorende lesmaterialen en achtergrondinformatie is te downloaden via www.morgenlandfilm.nl

 

Op een klimaatconferentie in 2015 in Parijs hebben 196 landen overenstemming bereikt over de reductie van broeikasgassen (zoals CO2) en het verduurzamen van de energievoorziening om klimaatveranderingen tegen te gaan. 

Nederland doet ook mee aan het Klimaatakoord. Check hier wat dit precies inhoudt. 

Terrawattuur (TWh) is eenheid van arbeid of elektrische energie, gelijk aan 1.000.000.000.000 wattuur, weergegeven met symbool TWh.

Het doel van de RES is een zorgvuldige ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energieopwekking, warmte(rest)bronnen en bijbehorende infrastructuur. In een RES-regio werken overheden met maatschappelijke partners, netbeheerders, het bedrijfsleven en waar mogelijk bewoners, regionaal gedragen keuzes uit. Dit doen zij voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde opslag- en energie-infrastructuur (focus op de klimaattafels Gebouwde omgeving en Elektriciteit). Opgaven van de andere klimaattafels kunnen, waar wenselijk, worden meegenomen in de RES. Het is de verantwoordelijkheid van de regionale RES-stuurgroep om de specifieke sectordoelstellingen in te brengen in het RES-traject.

Bekijk hier de animatie met uitleg over de RES.

De RES is een uitvoeringsinstrument, een samenwerkingsverband en een product waarmee het landelijke Klimaatakkoord wordt ingevuld per regio én door de regio. 

In de RES staat beschreven waar we de energieprojecten voorzien die bijdragen aan de landelijke opgave. Hoe we komen tot die locaties is afhankelijk van de ruimte, het energiesysteem (zonnepanelen en/of windmolens), aansluiting en capaciteit op het elektriciteitnetwerk en de mogelijkheid tot de koppeling met andere opgaven, zoals natuurontwikkeling of laagstand. En is het financieel haalbaar?

De RES is dus: 

  • een instrument om met maatschappelijke betrokkenheid te komen tot regionale keuzen voor:
    • de opwekking van duurzame elektriciteit
    • de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en
    • de daarvoor benodigde opslag en energie infrastructuur;
  • ook een manier om de samenwerking tussen alle regionale partijen (overheden en maatschappelijke organisaties) te organiseren in voorbereiding op concrete projecten die voortkomen uit de RES;
  • een product waarin staat beschreven welke strategie de RES-regio hanteert om lokale/regionale energiedoelstellingen te bepalen en te behalen. De RES heeft een horizon van 2030 met een doorkijk naar 2050.

Bekijk hier de animatie met uitleg over de RES.

Het is de bedoeling om in de RES tot gedragen plannen te komen, die gemeenten kunnen implementeren in hun Omgevingsvisie.

Een RES is geen volledig handboek om met de energietransitie om te gaan. Wel geeft het een aantal handvatten om een aantal grote stappen hierin te zetten. De RES wordt op een wijze opgesteld dat het in kan spelen op nieuwe ontwikkelingen.

Het doel van de RES is een zorgvuldige ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energieopwekking, warmte(rest)bronnen en bijbehorende infrastructuur. In een RES-regio werken overheden met maatschappelijke partners, netbeheerders, het bedrijfsleven en waar mogelijk bewoners, regionaal gedragen keuzes uit. Dit doen zij voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde opslag- en energie-infrastructuur (focus op de klimaattafels Gebouwde omgeving en Elektriciteit). Opgaven van de andere klimaattafels kunnen, waar wenselijk, worden meegenomen in de RES. Het is de verantwoordelijkheid van de regionale RES-stuurgroep om de specifieke sectordoelstellingen in te brengen in het RES-traject.

Bekijk hier de animatie met uitleg over de RES.

Route35 is het proces dat ervoor zorgt dat de afspraak die we als decentrale overheden samen hebben gemaakt in het Klimaatakkoord, gehaald wordt.

In 2030 wekken we tenminste 35 TWh duurzame elektriciteit op land op. Daarvoor maken we plannen in de RES’en. Daarbij is in het Klimaatakkoord afgesproken dat we een verdeelsystematiek inrichten mocht zich onverhoopt de situatie voordoen dat de RES’en onvoldoende opleveren en de doelstelling niet gehaald wordt.

Route35 is van ons allemaal: dezelfde overheden die de RES’en ontwikkelen, zorgen ook voor de verdeelsystematiek. In dit proces staat voorop dat er ons veel aan gelegen is om de verdeelsystematiek niet toe te passen. We willen juist met de RES’en sámen het nationale doel realiseren.

Alle informatie over Route35 >> 

Wij zijn momenteel niet in bezit van rapporten die op dit specifiek onderwerp onderzoek hebben gedaan. Er is tussen beiden ook geen directe relatie.

Wettelijke eisen rondom hinder en overlast zijn verankerd in wet- en regelgeving. Keuzes die binnen de RES worden voorgesteld moeten hieraan voldoen.

Op Nederlandse schaal zijn er vast vormen van samenwerking en zijn (transport) elektriciteitsnetwerken met elkaar verbonden.

Met de RES worden afspraken uit het landelijke Klimaatakkoord ingevuld. Deze afspraken houden in dat voor de productie van duurzame energie door windturbines of zonnepanelen per RES-regio (30 regio’s in totaal) voor het eigen grondgebied wordt nagegaan hoe en waar de toekomstige productie van duurzame energie het beste kan plaatsvinden. Binnen dit kader wordt de RES ontwikkeld. Dit naast de productie van duurzame energie door bijvoorbeeld windturbines op zee en andere lange termijn oplossingen. Hieronder valt de optie ‘kernenergie’ die op landelijk niveau weer in beeld lijkt te komen. Goed om te weten: de RES gaat dus niet over energiebesparing, kleinschalig zon-op-dak en overige duurzame maatregelen. 

De duurzame energie wordt niet verkocht aan buitenlandse bedrijven. De energie wordt ingezet voor de Nederlandse maatschappij met alle bedrijven, organisaties en inwoners die daar zijn gevestigd.

In het proces dat wordt ingezet om tot een RES 1.0 te komen zal duidelijk worden wat maatschappelijk acceptabel is. Het gesprek hierover zal met verschillende belanghebbenden worden gevoerd. 

Bij het zoeken naar de mogelijkheden om windturbines te kunnen plaatsen gaat de Achterhoek net als de andere RES-regio’s uit van de dan geldende wettelijke (afstands)normen voor de plaatsing van windturbines. Meer informatie >> 

Voor de RES wordt uitgegaan van de wettelijke normen zoals die op dit moment gelden. Mochten hierin veranderingen komen, dan wordt het effect hiervan in kaart gebracht.

Informatie over concrete projecten in gemeente Montferland is hier te vinden.

De lengte van procedures staat in beginsel los van het aantal windmolens dat is te realiseren. Wel is het zo dat procedures voor grotere ontwikkelingen een zwaardere procedure kunnen doorlopen die wat langer duurt.

Waar de windmolens wel/niet mogen komen, is op dit moment vastgelegd in het huidige beleid van gemeenten, provincie en het Rijk. In de RES komt het inzicht te staan in de gebieden waar de ontwikkeling van windmolens mogelijk is en onder welke voorwaarden.

Je hoort vaak dat windmolens veel lawaai maken. Hoe zit dat? Wat is er wettelijk geregeld en zijn er verschillen tussen molens? En hoe komt het dat de ene persoon er meer last van lijkt te hebben dan een ander?

Wettelijke afspraken
We hebben afspraken gemaakt met elkaar over hoeveel geluid een windmolen mag maken, gezien vanaf de dichtstbijzijnde woning. Dit staat in de wet. Het geluid van een windmolen mag gemiddeld per jaar niet meer zijn dan 47 decibel gemeten op de gevel van een woonhuis.

Ervaring van geluid 
Maar de beleving van geluid is niet objectief. Wat voor de één een stoorzender is hoort een ander niet. We kunnen zo nooit voor een ander beoordelen of het geluid van een windmolen vervelend kan zijn. Wel weten we dat de nieuwe generatie windmolens minder geluid produceren. Enerzijds worden er in de generator andere technieken toegepast, anderzijds worden de molens doorontwikkeld met geluiddempende maatregelen zoals het veranderen van de bladvorm, en het aanbrengen van structuren op de rotorbladen.

Hoorbaarheid van geluid
Of een geluid hoorbaar is, hangt af van het geluidniveau en van de frequentie van het geluid. Het hangt ook af van degene die hoort, want het gehoor is niet bij iedereen hetzelfde. Een hoger geluidniveau betekent dat het geluid harder is, een hogere frequentie betekent dat het hoger van toon is. Het normale gehoorgebied begint bij 20 Hz. Geluid bij lagere frequenties wordt infrageluid genoemd en dat is alleen hoorbaar bij een zeer hoog geluidniveau. De bovengrens van het normale gehoorgebied is 20.000 Hz. Kinderen kunnen nog tot ca. 20.000 Hz horen, ouderen tot ongeveer 10.000 Hz. We horen echter niet bij alle frequenties even goed, vooral bij lage frequenties: geluiden van een laag niveau en een lage frequentie kunnen we niet horen.

Er zijn grote verschillen tussen mensen bij het ervaren van de sterkte van een geluid. Bij oudere mensen komt de gehoordrempel gemiddeld hoger te liggen en dat neemt toe met de leeftijd. Bij hogere frequenties is die toename groter dan bij lage frequenties. Een gehoor met een verlies tot ongeveer 15 dB wordt nog als goed ervaren.

Overdag en ‘s nachts
Overdag mag een windmolen gemiddeld meer geluid maken dan ‘s nachts toch wordt het geluid overdag minder waargenomen door toename van omgevingsgeluid als verkeer of industrie.

Geluidservaring windmolen
Benieuwd naar het geluid van een windmolen? Er zijn geluidssimulaties die u kunnen helpen bij de geluidsbeleving van een specifiek type windmolen in een specifieke omgeving, simpeler en sneller is een bezoek aan nabijgelegen windmolen om te ervaren wat voor geluid die windmolen maakt. Bron >>

Overal in Nederland staan al windmolens. Hoe ervaren mensen die windmolens als ze er dichtbij wonen of werken? Kijk dit filmpje eens van omwonenden van Windpark Nijmegen – Betuwe. 

Een student van Saxion heeft onderzoek gedaan naar de beleving van mensen rondom de twee windmolens in Deventer. De resultaten van haar onderzoek vindt u hier. 

Ja, dat zou een van de denkrichtingen kunnen zijn. Deze denkrichtingen zijn/worden besproken tijdens de diverse participatiebijeenkomsten >> 

Windenergie is onderdeel energiemix voor de RES
Op opwekken van energie via windturbines in combinatie van het opwekken van energie via zonneparken en zonnepanelen op dak, noemen we de energiemix die bijdraagt aan de opgave van de RES om in Nederland 35TWh aan duurzame energie op te wekken. Meer informatie >>

Windenergie wordt onderdeel van de RES Achterhoek
Ook de Achterhoek gaat windenenergie benutten voor de bijdrage aan de RES. Hoeveel en waar is nog niet bekend, dat wordt samen bepaald door de partners, stakeholders en inwoners. 

De planning van windmolens van 250 hoog in Aalten is niet bekend bij de projectorganisatie (die de gemeenten ondersteunt) voor het ontwikkelen van de RES.

Wind op zee valt buiten de RES. Lees hier verder >> 

 

Exploitanten van windturbines zijn vrij om te onderzoeken waar zij kansen zien voor het bouwen van windturbines. Het is aan de overheid (gemeente, provincie of Rijk) om onafhankelijk daarvan ook te onderzoeken waar zij mogelijkheden zien voor windturbines. Als daaruit plekken naar voren komen waar het mogelijk is, wenselijk is en er een initiatiefnemer is die iets wil ontwikkelen, wordt er een vervolgproces gestart waarin omwonenden worden geïnformeerd.

Over de (voortzetting van de) regionale taakstelling moeten gemeenten nog een besluit nemen. De inzichten die worden opgedaan door de voorbereiding van de RES, kunnen in principe leiden tot een heroverweging. Zolang dat niet gebeurt zullen gemeenten die geen windmolens wensen hun taakstelling moeten invullen door meer zonneparken toe te staan op hun grondgebied.

Dit is niet precies aan te geven. Kern is dat binnen dit alternatief de voorkeur wordt gegeven aan windturbines die lager zijn dan de modernste molens met de grootste opwekvermogens.

Wat is windenergie? 
Windenergie is energie die gewonnen wordt door de bewegingsenergie van lucht om te zetten in een bruikbare vorm. Vroeger werd windenergie met windmolens direct omgezet in mechanische arbeid, bijvoorbeeld om graan te vermalen of om water te verpompen. Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw is windenergie vooral bekend als de elektriciteit die met een windturbine/windmolen wordt opgewekt, vaak in een windmolenpark. 

Windenergie is onderdeel energiemix voor de RES
Op opwekken van energie via windturbines in combinatie van het opwekken van energie via zonneparken en zonnepanelen op dak, noemen we de energiemix die bijdraagt aan de opgave van de RES om in Nederland 35 TWh aan duurzame energie op te wekken. Meer informatie >>

Windenergie wordt onderdeel van de RES Achterhoek
Ook de Achterhoek gaat windenenergie benutten voor de bijdrage aan de RES. Hoeveel en waar is nog niet bekend, dat wordt samen bepaald door de partners, stakeholders en inwoners in de RES 1.0

Draagvlak is een van de aspecten/criteria waarnaar gekeken wordt bij de keuzes van locaties voor de opwekking van duurzame energie. Een locatie wordt afgewogen op basis van een overzicht van alle voor- en nadelen van een locatie.

Bij het maken van plannen voor het plaatsen van windturbines in Nederland spelen geluidhinder en andere vormen van hinder voor omwonenden een belangrijke rol in het gesprek daarover. RIVM doet onderzoek naar de effecten van windturbines op de gezondheid van omwonenden.

Lees hier meer over de inzichten van RIVM over de gezondheidseffecten van windturbines.

De Nederlandse geluidsnormen zijn in de praktijk maatgevend voor de minimale afstand die windturbines tot woningen en andere geluidgevoelige objecten moeten aanhouden. Die normen sluiten hinder niet uit, maar stellen er een limiet aan. Voor snelwegen bestaan geluidsnormen waaraan wordt voldaan; stellen dat omwonenden geen geluidhinder ervaren is onterecht. Naar de bijdrage van laagfrequent geluid aan de hinder is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan zonder een duidelijke eensluidende uitkomst over de (extra) hinder die door laagfrequent geluid wordt veroorzaakt. In 2018 heeft de WHO nieuwe richtlijnen voor omgevingsgeluid gepubliceerd. Naar aanleiding daarvan onderzoekt het RIVM, het gezaghebbende onderzoeksinstituut dat de Nederlandse overheid adviseert, mogelijkheden voor verbetering Nederlands geluidbeleid. Het eerste kwartaal van 2021 brengt het RIVM een factsheet over geluidseffecten van windturbines uit.

Het is aan de wetgever om op basis daarvan al dan niet andere normen voor geluid van kracht te laten gaan. De plaatsing van windturbines moet altijd aan de bestaande wet- en regelgeving voldoen. ‘De RES’ is geen organisatie en kan de rijksoverheid of gemeenten dus niet adviseren. Het zijn de gemeenten zelf die de RES opstellen, samen met de provincie, het waterschap en Liander.

Wettelijke eisen rondom hinder en overlast zijn verankerd in wet- en regelgeving. Keuzes die binnen de RES worden voorgesteld moeten hieraan voldoen.  Meer informatie >>

RIVM heeft onderzoek gedaan naar de gezondsheidseffecten van windturbines. Lees verder >>

Voor het realiseren van windturbines is meestal een wijziging in het bestemmingsplan nodig. Uiteindelijk zijn gemeenteraden leidend in het wijzigen hiervan.

De waarde van het landschap en de rol van het landschap voor het toerisme wordt als onderdeel meegenomen in de afweging die in de RES wordt gemaakt om tot geschikte gebieden te komen. Hierover kunnen belanghebbenden meepraten. Ook is het mogelijk de opwek van duurzame energie te combineren met andere maatschappelijke opgaven. Deze ‘koppelkansen’ zijn door diverse (belangen)organisaties in kaart gebracht >>

Nee. Alleen opstellingen van maar dan 15 kWp (kilo Watt piek) worden meegeteld. De RES gaat over grootschalige opwek van duurzame ernergie. 

Projectontwikkelaars worden door gemeenten niet gekoppeld aan agrariërs. Ontwikkelaars beschikken over computersystemen op basis waarvan zij zelf bepalen wat voor hen de juiste locatie is. Daarna nemen zij contact op met de grondeigenaar. Het is aan de grondeigenaar of hij zijn dak (daken) ook ter beschikking wil stellen aan de ontwikkelaar. Het is overigens niet per definitie gesteld dat de biodiversiteit afneemt wanneer daar een zonnepanelenveld wordt geplaatst op agrarisch gebied. Dit is afhankelijk van de bodemgesteldheid en de inrichting van het zonnepark. Per initiatief zal dit apart onderzocht en bekeken moeten worden.                                                                                                                                                           

Energiebesparing is inderdaad een hele belangrijke pijler. Niet alleen bij ondernemers en woningeigenaren maar ook bij huurders. Gemeenten nemen in de jaarlijkse prestatieafspraken die zij opstellen met de woningbouwcoöperaties in hun gemeenten daarom ook afspraken op over energiebesparing.

Er is een inventarisatie gemaakt van de beschikbaarheid van daken voor zonne-energie in de Achterhoek.  Een dergelijke, meer verfijnde studie (bijvoorbeeld per gemeente) is momenteel in voorbereiding.

In het Klimaatakkoord is onder andere afgesproken dat binnen een RES eerst wordt gekeken of er zonnepanelen op gebouwen gelegd kunnen worden. Daarna pas op ongebruikte terreinen in bebouwd gebied. Buiten de bebouwde kom gaat de voorkeur uit naar het combineren van functies. Bijvoorbeeld zonnepanelen op vuilnisbelten en in bermen van spoor- en autowegen. Deze voorkeursvolgorde heet de ‘zonneladder’. De zonneladder moet voorkomen dat zonnepanelen op landbouw- en natuurgrond gelegd worden als dat niet nodig is.

In de concept-RES Achterhoek wordt er ook naar gestreefd om zoveel mogelijk grootschalige duurzame energie op te wekken via zonnepanelen op (bedrijfs)daken. Bij zon op dak is er sprake van dubbel (efficiënt) grondgebruik. Er hoeft dan bijvoorbeeld minder (landbouw)grond benut te worden voor zonneparken. We blijven daarnaast ook afhankelijk van windenergie om balans te houden in het elektriciteitsnetwerk. Met andere woorden: als de zon schijnt waait het meestal niet hard en als het hard waait schijnt de zon meestal niet. 

Er is behoefte aan voedsel, maar ook aan duurzame energie. Het is denkbaar dat daarom in eerste instantie geen zonnepanelen op landbouwgrond wordt geplaatst, maar eerst op minder productieve gronden, zoals afvalstortlocaties en overhoeken van snelwegen. Grondeigenaren beslissen zelf of ze, als ruimtelijke kaders het toelaten, hun grond inzetten voor de productie van duurzame energie.

Om te zorgen dat Nederland in 2050 een duurzaam energiesysteem heeft, speelt zonne-energie een grote rol. Zonnepanelen zetten de straling van de zon om in elektriciteit zonder dat er CO2 bij vrij komt. Het is samen met windenergie de belangrijkste vorm van energie die Nederland wil inzetten om een duurzaam energiesysteem te krijgen. Om tijdig voldoende duurzame energie op te wekken, zijn zowel zonnepanelen op daken als op de grond (zonneparken) nodig.

Meer over zonne-energie >> 

De zonneladder is een prioritering van locaties die geschikt zijn voor de plaatsing van (grootschalige) installaties voor de opwekking van zonne-energie. Met de ambitie om zo veel mogelijk gebruik te maken van daken voor zonne-energie, wordt al deels invulling gegeven aan de zonneladder. In het verdere verloop van het proces wordt uitgezocht of ook andere aspecten van de zonneladder, zoals zon op ongebruikte ruimte in de gebouwde omgeving, een plek in de RES Achterhoek kunnen krijgen.

Cookie-instellingen