NPRES: eerste doel binnen bereik, verdere groei duurzame energie noodzakelijk

02-01-2025

Het initiële doel uit het Klimaatakkoord van ten minste 35 TWh duurzaam opgewekte energie in 2030 wordt waarschijnlijk gehaald. Tegelijkertijd is er méér duurzame energie nodig voor nieuwe woningen, bedrijvigheid en duurzaam vervoer.

Maar de groei van duurzame opwek stagneert. Dat concludeert het Nationaal Programma RES. RES Achterhoek herkent het beeld: we zijn goed op weg, maar het is belangrijk om tempo te houden.

In 2030 willen we in Nederland tenminste 35 TWh duurzame elektriciteit op land opwekken. Dat hebben overheden en bedrijven afgesproken in het Klimaatakkoord. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving wordt dit doel waarschijnlijk gehaald: de benodigde vergunningen hiervoor zijn inmiddels afgegeven.

Ondertussen groeit de energievraag echter voor woningbouw, bedrijvigheid en vervoer. Daarom streven bestuurders uit de 30 RES-regio’s naar een ambitieuzer doel.

Aangescherpte normen en netcongestie bemoeilijken ambities

Op dit moment lijkt dat hogere doel van 55 TWh niet haalbaar. Verdere groei van duurzame energie stagneert. Zelfs zon- en windprojecten met een vergunning en subsidie worden soms nog geschrapt. Ook komen er steeds minder nieuwe projecten bij.

Het NPRES signaleert verschillende oorzaken waarom nieuwe projecten niet meer van de grond komen:

  • Er komen aangescherpte milieunormen voor windturbines.
  • De voorkeursvolgorde zon bemoeilijkt zonprojecten op landbouwgrond.
  • Er is ruimte nodig voor onder andere Defensie en woningbouw.
  • Het stroomnet raakt steeds voller (netcongestie), waardoor nieuwe projecten niet op het net aangesloten kunnen worden.
  • Inkomsten van duurzame opwek lopen terug, onder andere door negatieve stroomprijzen.

Oplossingen liggen lokaal

Lokaal zoeken regio’s naar oplossingen, aldus NPRES. Zo hebben verschillende gemeenten eigen lokale milieunormen voor windparken opgesteld. Ook zijn er samenwerkingen om opbrengsten van wind- en zonne-energie in de regio te houden en om het stroomnet te ontlasten.

Er ligt een opgave om het centrale energienetwerk te versterken, maar ook de lokale energievoorziening kan deel zijn van de oplossing, benadrukt NPRES – en verdient ondersteuning. Er zijn voorbeelden genoeg waarin slimme oplossingen ruimte op het net besparen. Zo heeft de nieuwbouwwijk Republica in Amsterdam-Noord met een slim energiesysteem drie kwart minder capaciteit van het stroomnet nodig. 

Speelruimte nodig

Er is meer speelruimte nodig in wetgeving en financiering, concludeert NPRES. Zo moeten regels en (financiële) prikkels energiehubs stimuleren, het delen van energie makkelijker maken en het lokaal gebruik van elektriciteit stimuleren. Ook is er ruimte nodig voor innovaties.

Stand van zaken RES Achterhoek: zoeken naar slimme oplossingen

In de Achterhoek herkennen we het geschetste beeld. Uit een tussenevaluatie in 2023 bleek de Achterhoekse opgave van 1,35 TWh voor de helft bereikt. Dit was inclusief de harde pijplijn (nog niet gerealiseerde maar wel vergunde projecten).

Als de groei in hetzelfde tempo doorzet, komt het doel voor 2030 binnen bereik. Daarbij moeten we rekening houden met de genoemde uitdagingen, vooral netcongestie. In de Achterhoek blijven we daarbij zoeken naar innovatieve oplossingen. Zo maken we met een app zichtbaar welke gevolgen een project heeft voor het net en maken we slimme keuzes tussen wind en zon.

Meer lezen over de conclusies van NPRES

Meer over de stand van zaken leest u op de website van het NPRES: https://documenten.regionale-energiestrategie.nl/np-res-foto-december-2024

Cookie-instellingen